Categorie: Elders

Dit jaar doen we zelf niet mee met het open tuinen weekend, andere jaren wel. Dan meestal maar 1 van beide dagen, zodat ik de andere dag nog ergens kan kijken. En elk jaar komen er dan toch mensen kijken op de ‘gesloten’ dag. Vandaag waren wij twee van die mensen die in de tuin op Westeind in Zuidbroek kwamen kijken. Niet goed in het foldertje gekeken, daarin staat dat deze tuin zaterdag open en zondags gesloten was…. Maar we mochten toch even rondkijken. De vrouw des huizes wees ons het verstopte begin van een klein paadje dat we konden volgen om zo een omtrekkende beweging om de grote vijver, met fontein, te maken. Slalommend en af en toe om planten heen stappen, behoorlijk vol gegroeid. Waar doet me dat aan denken?, zei Eddy. Als de paadjes in onze tuin in de loop van de zomer steeds smaller lijken te worden. Aan de achterkant van de tuin een weitje met drie paarden, 1 eigen en twee logeerpaarden. En een stukje bos. Dat bleek het restant te zijn van een vroegere coniferenkwekerij die van de ouders van de huidige bewoner Willem was. Toen de kwekerij stopte bleven grote aantallen coniferen achter. Dat was 15 jaar geleden, inmiddels groot opgegroeid tot een bos, waar inmiddels ook allerlei andewre bomen tussen zijn geplant. Regelmatig uitdunnen levert dan steeds weer hout op voor de houtkachel, aldus Willem. Toen we weer vertrokken na het rondje tuin stapten Willem en zijn vrouw ook op de fiets om zelf nog tuinen te gaan kijken in de buurt.

• 

• 

• 

• 

• 

De tweede stopplaats op ons opentuin fietsrondje was een 7 augustus was de tuin van Berendina Visser in Zuidbroek. Wow! We waren onder de indruk van de vijvertuin. Midden in het agrarische land ineens een met bomen omzoomde tuin. Met verschillende vijvers, graspaden, een bamboebosje en exoten: bananen, canna’s in lekker knal kleuren.

“Toen we hier 20 jaar geleden kwamen”, vertelt Berendina, “was het alleen een grasveld. Nog voor we aan het huis begonnen, gingen we aan de gang met de tuin: het uitgraven van de eerste grote vijver. ” De grond die daarbij vrijkwam is gebruikt om een deel van de tuin op te hogen. De plek voor het latere bamboebosje. Berendina houdt van verzamelen. Zo het ze een kleine dertig verschillende magnolia’s, een heel stel nog klein, maar ook al grote. En azalea’s. En rhododendrons. En Hemerocallissen. De daglelies, canna’s, oranje crocosmia’s staan nu in bloei. In het voorjaar moet het er prachtig uitzien met bloeiende azalea’s en rhododendrons en azalea’s. Helemaal achter in de tuin werd een stukje opnieuw aangelegd, met een stromend beekloopje. ” Hier hebben we flink wat van de hoge bamboe weggehaald, zegt Berendina, ” als je nog een stekje wilt …” En ze wijst naar een ‘stekje’ van de bamboe die in een grote pot stond, en boven het huis uitsteekt. Meter of 5 hoog. Dit stuk gaat Berendina verder met nieuwe schaduwplanten inrichten.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

klik op de galerij voor grotere foto’s

Na een rondje door de tuin, haalden we ons meegebrachte lunchpakketje uit de fietstas. Met een kopje thee en koffie van ‘het huis’ hadden we een ideale lunchplek, op het terrasje aan de grote vijver. Uitzicht zoals op de laatste foto.

Hemelsbreed zo’n 15 km van ons vandaan, en nog nooit eerder geweest. De veenborg Welgelegen in Sappemeer. In het programma van de open tuinben estafette stond de tuin van deze borg genoemd, mooie reden om eens langs te gaan. De borg is nu van het Groninger Landschap en wordt verhuurd voor feesten en partijen, vooral bruiloften. En dan natuurlijk foto’s maken in de eind 2021 geheel in ere herstelde Franse barok-tuin. Een verzonken vijver, buxushaagjes, symmetrische borders, mooie grote bomen, brede paden, rozentuin. Vroeger flaneerden hier vrouwen in weelderige jurken met parasols. De borgheer verdiende een fortuin met de turfwinning.

De Veenborg stamt uit 1655. Toen Jan Cornelis Spiel erin trok keek hij uit over een eindeloos zompig moeras, het Bourtangermoor. De natte wildernis bevatte een enorme schat: turf. Verveners als Spiel ontgonnen het veen en vervoerden het ‘zwarte goud’ via de vaart naast de borg naar de stad Groningen. ’s Winters woonden ze in stadspaleizen, ’s zomers in hun veenborgen.

Eind 2021 is de tuin grondig opgeknapt, zoals ze er in de vroege 18e eeuw uitgezien moet hebben. Met vele duizenden nieuwe buxustruikjes langs alle paden (foto 3 en 5). Dat van die buxussen is niet zo handig. Zou verwachten dat Groninger landschap toch wel enige kennis had van het verschijnsel ‘buxus’ rups… De eerste rupsenvraat was al zichtbaar aan de nog maar 15-20 cm grote struikjes.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Een slimme (optische) truc om de tuin groter te laten lijken was de symmetrische borders, vanaf de borg gezien, steeds smaller te laten worden. Op de tekening in foto 6 kun je dat goed zien.

Visarend

Zondagmiddag twee tuinen bezocht tijdens het open tuinen weekend van Groei & Bloei, afdeling Haren/ Eelde. De eerste tuin van Tineke en Jan Bos, een bekende tuin voor mij. Alle tuinen hier in de buurt zijn nieuwe voor Ingrid, die op bezoek was. Veel kleur, veel hogere (vaste) planten, volop bomen en zoveel paadjes die je kon nemen…. “Genoeg paadjes om keuzestress van te krijgen”, aldus Jan. In het achterste deel, richting het Paterswoldse meer veel vlinder- en bijenplanten.

Van de wit bloeiende lysimachia clethroides (wederik) kan ik later een stukje komen halen. Alleen niet naast tere plantjes zetten, is het advies dat ik mee krijg. Nogal een enthousiaste plant. En het subkopje visarend? Aan de noordkant van de tuin hebben Jan en Tineke een weiland, dat recent gemaaid is. Het afgemaaide gras is op twee grote bulten gegooid, en daar schijnen regelmatig visarenden op te zitten! Uitkijkend over het nabije water. We kregen een verrekijker mee om ze te bekijken, maar helaas, nu zo midden op de dag … wel bulten geen visarenden.

• 

• 

Rondje

De tweede tuin lag in Eelde, iets verder nog dan Museum de Buitenplaats, 4 km op de fiets. De tuin van Marie Jose. Verdeeld in afzonderlijke blokken en kamers, gescheiden door 1-1,2 m hoge hagen van buxus (wonderbaarlijk groen, waar zijn de rupsen?) en beuken. Flinke stukken grasveld en daartussen -in brede borders- veel hoog bloeiende planten. Ik werd meteen enthousiast van de vele floxen die nu in bloei staan, niet eentje, maar heel veel. Sommige floxen waren hoge soorten, andere waren niet erg hoog op andere plaatsen, maar hier in de tuin wel. Afgesproken om een keer een paar stekken te komen halen. Her en der in de tuin stonden kattenstaarten, kogeldistels, veronicastrum. Aan de randen struiken en hoge bomen met meer schaduwplanten als ondergroei. Een kas, een overdekte half open schuur waar allerlei zaden te drogen hingen, potten en bakken vol met van alles: van minihosta’s tot gezaaide witte bidens. Overduidelijk een tuin waar liefhebbers aan het werk zijn.

• 

• 

• 

• 

Handig tuinonderdeel: het rondje van Marie Jose (derde foto). Een rondje, van betonijzer met drie pootjes haaks erop gelast. Om de pootjes heeft Marie Jose stukjes koperbuis geschoven en deze met de hamer een beetje platgeslagen totdat ze klemvast zitten. Deze ‘minikrukjes’ staan nu onder de potten met hosta’s. Slakken houden niet van koper, naar verluid, dus ze klimmen niet meer in de hosta potten.

Studievriendin Ingrid kwam een paar dagen logeren. De eerste dag, donderdag was regen voorspeld. Geen wandelweer, wel een mooi dagje voor een museum. We gingen naar Franeker, naar het Eise Eisinga planetarium. En we waren niet de enige! Van Adrie, de directeur, hoorden we dat het de twee voorgaande – zeer hete – dagen uitgestorven was geweest. Deze dag niet: er waren hele drommen mensen.

We hebben alledrie sterrenkunde gestudeerd, dus een stukje sterrenkundige historie vinden we allemaal interessant. Naar de presentatie geluisterd door een van de nieuwe medewerkers van het planetarium in de planetarium kamer: de woonkamer van Eise Eisinga, die in 7 jaar tijd aan het plafond een planetarium bouwde. Een model van ons zonnestelsel waar de planeten in banen om de zon bewegen precies in het tempo zoals ze dat in het echte zonnestelsel ook doen. Eddy kon nog veel meer uitleg erbij geven, hij zit in het bestuur van het Eise Eisinga planetarium en weet er ongelooflijk veel vanaf.

Wat betreft tuin…. dat is er niet veel: een klein binnenplaatsje. Wel een link met planten via het werk van Eise Eisinga. Hij was wolkammer, of eigenlijk: eigenaar van een wolkam bedrijf, met veel mensen uit Franeker en omgeving die voor hem werkten. Zelf had hij zich gespecialiseerd in het verven van wol, met allerlei natuurlijke materialen: meekrap, wede (indigo) en fernambuk (schors van een boom). Er zijn ook recepten bewaard gebleven van de verfbaden. Eise Eisinga leefde van 1744 tot 1828. Geboren en begraven in het 10 km verder op gelegen Dronrijp. Daar gingen we ook nog even langs.

• 

• 

• 

• 

Op de Zernike Campus in Groningen staan een aantal grote plantenbakken met fraaie bloeiende planten, kleuren voornamelijk paars en oranjeachtige tinten. Van de week stapte ik even af of de planten van dicht bij te bekijken en toen zag ik bordje op de bakken: dit zijn ‘slimme plantenbakken’.

• 

• 

• 

De plantenbakken spelen in op klimaatverandering en toenemende droogte. De planten krijgen hun water namelijk uit de vijver. Er zitten sensoren in de bakken die ieder half uur een signaal afgeven aan een speciaal druppelsysteem. Als het vochtniveau te laag wordt pompt het systeem water vanuit de vijver naar de verdeelkast.Van daaruit lopen vier leidingen naar de vier plantenbakken met aan het uiteinde van elke leiding een druppelslang. Zo hebben de planten in periode van droogte ook voldoende water. De diepte van de slang is afgestemd op het type beplanting. DE slang geeft voor een bepaalde periode waters af. En wanneer er teveel water is, bijvoorbeeld na een hevige stortbui, wordt dit weer teruggepompt naar de vijver.