Categorie: Letters

Eddy dacht dat ik het letterlijk meende, de titel van dit blogje. Ja logisch geen natte voeten in de winter, dat wil niemand. Ik las een stukje voor uit het oktobernummer van het tuintijdschrift Groei&Bloei. Daarin staat onder andere een artikel over salvia’s in de tuin van Wim Swinkels uit Helmond. Wim heeft zijn tuin vol staan met salvia’s: 10 tallen soorten, in allerlei kleuren. Volgens Wim zijn het makkelijke planten, die het in het (nieuwe) Nederlandse klimaat met droogte periode’s goed doet.

Voor de zekerheid dekt Wim de Salvia’s wel af in de winter met een mulchlaag. En hij had nog een leuke tip om natte voeten -voor de salvia’s – in de winter te voorkomen. Van de buurman krijgt hij elk najaar de uitgebloeide pluimhortensiabloemen, die hij dan rondom de salvia’s in de grond steekt. De salvia’s zijn dan beschermd tegen de ergste kou en het grondvocht kan goed verdampen. Leuke tip.

Ik heb geen salvia’s, af en toe eens geprobeerd, maar inderdaad meestal in de winter overleden. Last van natte voeten. Als ik nu eens in de voortuin – die op het op het zuiden ligt en van de zomer errug droog was – een of meer salvia’s zet, die ik dan omring met de bloemhoofden van de schapekophortensia’s…. Die heb ik al wel in de tuin. Kleurige bloei van begin juni tot diep in de herfst, belooft Wim.

In hetzelfde nummer staat een artikel van Modeste Herwig, over de bossalie, salvia nemerosa in verschillende varianten.
bv salvia nemerosa ‘blauhugel’ (40-50 cm), samen met de hogere, ijlere donkerblauwe salvia nemerosa ‘caradona’ (60-80 cm). En als ik ze in het zonnige zuiden van de voortuin zet, overleven ze wellicht de slakken die eerdere salviapogingen in onze weelderige volle (slakvriendelijke) tuin weinig succesvol maakten. Zie bv. het stukje uit maart 2019. Drie salvia caradona aangeschaft. Ze waren weliswaar een beetje verfrummeld toen ik ze kreeg, maar zou moeten kunnen. Ik zette ze in de border vlak bij de vijver, in maart na de voorjaarsschoonmaak heel laag en open. Maar toen de vaste planten die daar al stonden begonnen uit te lopen, was het gedaan met de caradoa,s. Niet eens tot bloei gekomen, geheel opgeknaagd.

Title: Modern Nature
Author: Derek Jarman
First published: 1991

Dagboek 1989-1990 van Derek Jarman. Geboren 1941, overleden in 1994. Jarman was een schilder, filmmaker, activist, schrijver, dichter, regisseur, theater maker en … tuinier. In dit dagboek schrijft hij over zijn vrienden en verslechterende gezondheid. Jarman leidt aan aids, net als een groep van zijn vrienden. In de negentiger jaren van vorige eeuw was aids dodelijk, voordat allerlei cocktail medicatie behandelingen bekend waren.
Hij schrijft dat hij, als het even anders gelopen was, tuinontwerper/ tuinman geworden was. Hij is wel zijn levenslange (meer dan ) hobby geweest.Poetisch en liefdevol schrijft hij over zijn belevenissen in zijn kiezeltuin bij Prospect Cottage, een huisje aan de Engelse zuid oostkust bij Dungeness, onder de rook van de kerncentrale.

De tuin is sinds zijn overlijden een soort bedevaartplaats voor allerlei mensen geweest. In 2018 is zijn partner overleden en op dit moment wordt met een crowdfunding actie geprobeerd de Cottage en de tuin op te kopen. Om te behouden voor publiek. Zie LINK. Nog 59 dagen de tijd een bijdrage te leveren. Je schijnt de tuin gewoon van de straat te kunnen bekijken.

Een mooi artikel van Olivia Laing, die ook het voorwoord van de 2018 uitgave schreef, in The Guardian vind je HIER.

Ik had nog een achterstandje met het lezen van Groei & Bloei nummers, en de kerstvakantie was daar een perfecte tijd voor. In de tuin niet veel te doen, er over lezen kan lekker binnen. In het november nummer veel over herfsttuinen. Helemaal betoverd werd ik door de tuin van Hannie van Hoeve, ontworpen door Harry Pierik. Een mooie reportage (BEELDHOUWEN met planten). NB. via de website van Groei&Bloei kun je nog oude nummers kopen, ook het nummer van november 2019 waar deze rapportage in staat.

Veel meer mooie plaatjes op de website van Harry Pierik zelf, met ook verschillende filmpjes. Hij schrijft ook mooi over zijn eigen verborgen stadstuin in Zwolle, af en toe opengesteld voor publiek. Ik heb weekend van 18/19 april alvast in mijn agenda gezet. Om zelf eens te gaan kijken.

–> helaas gooide Corona roet in het eten…

Bij de thee vanmiddag haalde ik een tuinboek uit de kast naast me.
“Gebruik de planten uit uw tuin”, van Ben Charles Harris. De bekende kruidenkenner, staat er op de binnenflap van het boek, maar ik had nog nooit van hem gehoord. Het blijkt een Amerikaan te zijn, uit new England, die vanaf ongeveer 1940 een radioprogramma over de toepassingen van kruiden had. Ook heeft ie later op lokale TV programma’s gehad. Als je op zijn naam googled kom je vooral de ongeveer 10 boeken tegen die hij heeft geschreven, waaronder bovengenoemde. Heb nog een tijd zitten zoeken of ik een foto van meneer Ben kon vinden, maar dat is niet gelukt.

Wel een link naar een interview met hem, van 23 november 1976. Amusant om naar te luisteren. De interviewer probeert Harris steeds uitspraken te ontlokken dat het gevaarlijk is om ‘in het wild’ kruiden te gaan plukken. Consequent veegt Harris die van tafel. Harris is dan (in 1976) al 37 jaar vegetarisch en fulmineert tegen de ‘american garbage’, fast food, dat ook dan al veel gegeten wordt. De hamburgers, hotdogs, slap wit brood, pickles, allemaal ‘poison’ volgens Ben Charles. En coca cola. Ook poison!
De interviewer probeert nog een vraag tussen het betoog van Harris te krijgen. Wat te doen als ik hoofdpijn heb. Don’t eat! Lie down.

Uit het interview leer ik dat Harris van 1940- 1961 “curator of economic botany” was in het Worcester museum of science/natural history.
En in zijn boek lees ik dat 1 van zijn zonen Irwin heet.

Dan over het boek Gebruik de planten uit uw tuin. Alfabetisch geordend, soms een halve bladzijde, soms een paar bladzijden per plant. De ene keer een wat feitelijke opsomming, de andere keer doorspekt met wat meer persoonlijke opmerkingen. Zoals bij de goudsbloem (calendula officinalis), helemaal lyrisch wordt Ben ervan.

O, goudsbloemen. Jullie nemen een voorname plaats in tussen alle tuinplanten. Jullie zijn het makkelijkst te kweken, vragen de minste aandacht jullie bloeien het langst tot de vorst invalt en jullie bieden een maximum aan nuttige toepassingen. Dat is nu wat ik beschouw als een goede, betrouwbare bewoner van een deel van mijn beperkte tuinruimte. Helaas, mijn arme veelgeplaagde vrouw “moet je die goudsbloemen nu werkelijk de hele herfst en winter op alle vensterbanken hebben staan? ” Wel, waarom zouden we ze niet het hele jaar door blijven kweken, de latijnse naam van de plant betekent tenslotte ‘kalender’.

blz 77

Jitske bracht een tuinboek mee.
Moet je eens lezen, zei ze, vind je vast mooi.
Ze had gelijk!

Hoewel ik eerst een beetje twijfelde, het is een Duitstalig boek, en meestal lees ik Engels of Nederlands. Bleek geen probleem. AL heel snel kon ik uit de context halen dat een Amsel een Merel is en Eichelhäher een Vlaamse gaai. Veel Duitse woorden lijken op de Nederlandse, dat helpt. Maar soms zijn ze net anders. Zaun is niet tuin, maar het tuin-hek (of de omheining. Dat was helder toen de schrijfster schreef dat ze op de Zaun leunde. Er was 1 woord dat ik niet thuis kon brengen, en bijna had ik het woordenboek erbij gehaald: Efeu. Maar uiteindelijk kwam ik er achter was dat was.

Gabriele schrijft met veel humor over haar ervaringen als ontluikende tuin en vooral tuinnatuurliefhebber. Na een verhuizing van centrum Berlijn, naar een klein huis-met-nogal-verwilderde tuin ontdekt ze stukje bij beetje hoe het tuinleven in elkaar zit. Mooi en herkenbaar beschreven. Hilarisch vond ik de beschrijvingen van de buren en collega’s, en reacties van manlief. Ontroerend het verhaal over de roodborstjes op haar hand en de muis die vogelvoer kwam halen.

Efeu is klimop.

Bij de Ekoplaza stonden we bij de kassa.
Ik bladerde in een boekje dat er vlak bij stond.
Neem gerust mee, zei de eigenaar.

Leuke lectuur voor een grijs weekend.
Ik heb nog allerlei zaad, van inheemse planten.
Nu nog wat klei (terracottapoeder) op de kop tikken om ook zaadbommetjes te maken.