In het najaar verzamel ik altijd de appels van de Groninger rode kroon in de verre schuur. In een emmer deze keur, zodat de inwonende muis ze niet allemaal opknabbelt. Met het idee om ze in kleine hoeveelheden aan te bieden aan de vogels: als het vriest en de vijver is dichtgevroren en er geen drinkwater voor de vogels is. Mooi niet, deze winter. Dus de resterende voorraad nu maar in een keer buiten neergegooid. Voor de liefhebbers. Fleurig zo, dat rood en geel.
Rechts een grote stapel oude teunisbloemstengels, nu pas weggehaald, zodat de vogel er de hele winter nog zaadjes uit konden halen.
Nazomer en vroege herfst in de tijd van het vele fruit, appels, peren, kweeperen. Maar ook vuurdoornbessen, hulstbessen, ligusterbessen, kardinaalsmutsbessen. Tijd voor vogels en ander tuinleven om zich lekker vol te stoppen.
KweeperenVuurdoorn
De kweeperen kreeg ik van Willie, die bijna omkomt in de kweeperen. De vuurdoorn staat tegen de voorkant van ons huis mooi te wezen. Nu nog volop in bes, als het straks kouder wordt komen de merels de bessen een voor een weghalen.
Op steeds meer plaatsen worden voedselbossen aangelegd, waar steeds veel valt te oogsten van bomen en struiken. Maar ook in eigen tuin, of gewoon aan de straatkant kun je in dit seizoen het nodige verzamelen. Laast al hazelnoten (op het fietspad op weg naar de fysiotherapeut), valappels (van de buurman, in mandje bij de weg gezet), en deze week tamme kastanjes. Op het hoekje van onze straat staat een tamme kastanje, waar ik onderdoor loop op weg naar de winkels. Afgelopen week bezaaid met stekelige bolsters, die in de regen zacht werden. Tussen de stekels in, keurig beschemd, 1 2 3 of zelfs 4 kastanjes. Bij een kleine ochtendwandeling op een thuiswerkdag deze week, een ommetje gemaakt langs de kastanje boom. Met uitpuilende jaszak weer thuis.
Tamme kastanjes hebben dezelfde mooie kleur als de wilde kastanje/ de paardenkastanje. Ze zitten alleen met meer dan 1 (meestal) in de bolster en hebben een klein puntje bovenaan. En…. je kunt ze eten. Ik denk dat ik kastanjebrood ga maken.
Mandarijn droom is de naam van de peper waarvan ik vorig jaar zaadjes van Diana kocht. In vijf potten staan ze de hele zomer al in de serre. Met soms bakoven temperaturen van 40 graden. Ze hadden het prima naar hun zin, verlangden wel elke (warme) dag water. En nu zijn de pepers rijp.
Inderdaad knaloranje. Volgens Diana smaakt de peper mildheet en ook een beetje zoet, zoals paprika. Eerder had ik erg hete pepers van Diana, dus we deden voorzichtig aan. Eerste keer 1 pepertje, tweede keer 2 pepertjes en vandaag zelfs 4 in de risotto. Indwerdaad paprikaachtig, zeer mild. Een stukje rauw gegeten en weinig peperigs te bekennen. Wel vrolijke oranje stukjes in de risotto.
Vrijdag ochtend stond ik om acht uur al in de tuin. Om een paar kilo pruimen te plukken. Niet te veel in een keer.
Van ruim een kilo heb ik nu halfzoete jam gemaakt. Voor het eerst niet in stukjes (confiture), maar eerst gepureerd. Voor de smaak een paar blaadjes citroenverbena toegevoegd. Ben benieuwd. De jam staat te koelen.
Voor zaterdag middag was flinke regen voorspeld, en windstoten. Code geel voor oosten van het land. Eerder deze week had ik al; gezien dat er weer veel pruimen in de boom zaten, nog groen, maar al flink groot. Regelmatig zijn er in vorige zomers takken afgebroken, door het overgewicht aan pruimen en daar een stortbui overheen.
Voor het eerst pruimen gedund, overal waar trossen pruimen tegen elkaar hingen, soms 6-8 op een kluitje, pruimen verwijderd. Als eerste de klein, of pruimen die al wat begonnen te kleuren. Dit zijn vaak de pruimen die geinfecteerd zijn door een insect en ‘nood rijp’ worden. Per plek een of maximaal twee pruimen laten hangen. Alleen hoger in de boom, waar ik met de keukentrap en uitgestrekte armen niet meer bij kon, hangen nog grotere trosjes bij elkaar. Voordeel van dat er nog geen ruim rijp is, is dat er ook nog geen wespen zijn. Ik kon gewoon op het gevoel de pruimen plukken in het soms dichte gebladerte.
Tja, wat doe je met nog keiharde groene pruimen ….…. ik kende wel iemand die ze lust, de composthoop.
Heel wat pruimen afgeplukt, hopelijk worden de resterende, vrijhangende pruimen mooi rijp.
De nieuwe sierpeer staat in bloei, nog voor de pruimen. Witte bloempjes die mooi afsteken tegen de blauwe lucht. De bijen en hommels hebben er lol aan. Mooi smal boompje met -naar het schijnt- zilvergroen blad. Maar nu eerst de bloesempjes.
Benieuwd hoe de vruchtjes eruit gaan zijn. En in het najaar herfstkleur! Maar eerst de bloesempjes.
De decemberperiode is altijd mooi om wat meer te lezen dan normaal. Ik had nog twee boeken liggen, van Jitske, die beiden raken aan tuin, of planten. En die heb ik allebei uitgelezen, om en om stukjes. Al eerder schreef ik over The Morville Year.
Nu het andere boek: The land where lemons grow. Als je van plantverhalen en geschiedenis, en landschapsbeschrijvingen houdt, dan is dit een boek voor jou. Het boek gaat over de geschiedenis van het citrusvruchten en het kweken daarvan in Italia. Over de grote verzameling van de meest vreemdgevormde vruchten van de Medici (van een aantal zijn nog afgietsels in was bewaard) en over de bloedsinaasappels op Sicilie.
Over de sucade, die een belangrijk onderdeel van de traditie uitmaakt van het Joodse loofhuttenfeest, waarbij uitzonderlijke eisen gesteld worden aan het uiterlijk van de vrucht (prijs tot paar 100 dollar voor een goede sucade!).
Ronduit schokkend vond ik het verhaal over de mafia op Sicilie, die ontstaan is in de citrusteelt en rond de enorme winsten die gemaakt konden worden met verschepen van citroenen naar de VS (tegen scheurbuik).
En over de bergamottuinen rond het gardameer, waar in het verleden enorme rijkdommen vergaard konden worden (bergamotolie tbv de parfum industrie, en ook de earl grey thee). De bergamotkweek is ingestort toen er ook synthetische varianten van bergamotolie op de markt kwamen.
Helena Attlee heeft een jaar of tien onderzoek gedaan naar de geschiedenis van de citrus, en vertelt op een aanstekelijke manier over haar zoektocht en ontmoetingen met veel Italianen.
Perfect kerstvakantie leesvoer; voor een zonnig gevoel als het buiten donker en miezerig is.
Drie soorten bloedsinaasapples op Sicilie: de moro’s, de tarocco’s en de sanguinello’s. Het is nu -januari tot begin maart- weer oogsttijd van bloedsinaasappels; vanmorgen van een heerlijk glaasje versgeperst sanguinello-sap genoten.
Zaterdagmiddag de laatste appels geplukt van de Jonathan achter in de tuin.
Zo’n 15 binnen neergelegd, de gevallen appels verzameld om beetje bij beetje aan de merels voor te schotelen. De laatste 2 nog even op de foto.
De laatste der monikanen… voor dit jaar
Dan plukken, oppoetsen aan mij jas en smullen maar. Wat is er nou leuker dan vers fruit uit eigen tuin, plukken en meteen opeten.
