Maandfoto november 2016: Herfstkleuren
Maand: november 2016
Wesp in Winterslaap
Een wespenvolk overleeft meestal de winter niet (tenzij het heel zacht is), maar de koninginnen wel. Die gaan in de winter op zoek naar een plekje om een dutje te doen. Een paar maanden lang.
Deze koningin vond ik in de schuur, gister. Ik greep in een bakje waar ik een paar van die oude leren tuinhandschoenen heb liggen. Daar zat ze tussen. In diepe rust.
Literair Buffet
Voor je het weet hoor je tot de literaire elite!
Begin dit jaar was er een oproep in ons dorp Haren, om een verhaaltje of een gedicht in te sturen van een mooi plekje in het dorp.
Ik stuurde een kort vijfregelig gedicht in, een variatie op een blogje dat ik jaren geleden schreef. Over het populieren laantje waar ik elke ochtend langs fiets. De stukjes zijn verzameld en er is een leuk boekje van gemaakt Haren Verbeeld. Tot mijn verrassing zag ik later ik achterin het boekje een juryverslag, en mijn gedichtje bleek een ‘eervolle vermelding’ te hebben. Leuk!
Toen er half november een uitnodiging kwam van de Culturele Raad Haren, voor een literair buffet, dacht ik, ach waarom ook niet. Dat was 22 november in Paviljoen Sassenhein, aan een meertje. Het meertje zag je niet, want inmiddels donker. Zomers is hier een buitenterras, en als het heel hard vriest kun je er schaatsen.
Tussen de 40 en 50 dichtliefhebbers, ook paar verhaaltjes, muziek uit een trekzak en een prachtig dwarsfluitstuk over een uiltje. Er was ook de mogelijkheid om eigen werk voor te dragen, en ik dacht, ach waarom ook niet. Naast het populieren-gedicht maakte ik er nog twee, wederom gebaseerd op tuinblogjes. En net na de soep was ik aan de beurt.
Leuke avond, prima eten, meest mooie gedichten en interessante tafelgesprekken. Voor het diner, bij de ontvangst, liep nog een journaliste van het Dagblad van het Noorden langs. En ja hoor, het staat in de krant (dus is het waar 🙂 ): ik behoor tot de literaire elite.
Hoe roder des te zwemt ie
Deden jullie dat vroeger op op school: onzin-raadseltjes verzinnen?
Het is geel en het zingt–> banana mouskouri.
’t Is wit en het loopt door de woestijn? –> Een kudde yoghurt
Het is groen en het drijft –> een krop andrijvie
Vul gerust aan als reactie op dit blogje, als je er nog een paar weet….
Of onzin-zinnetjes, zoals de titel van dit blogje.
Dat was de titel die met te binnen schoot, toen ik de twee rode bessen foto’s maakte.
Welke zijn eigenlijk roder. Ik denk die van de hulst. Kan ook komen door het contrast met de donkergroene bladeren. Beiden mooi in ieder geval.
En dat zwemmen…. daar is niks mee. Gewoon een on-zin.
Heksenmelk
Deze heksenmelk (euphorbia esula) is een van de meest voorkomende wolfsmelken. Inheems in Europa en grote delen van Azie. In de VS is het een plaag geworden. Van nature groeit de plant in lagere gebieden, langs rivieren. De zaden kunnen meeliften op kleding of aan banden, waardoor de plant steeds verder verspreid.
Bloei: mei-eind augustus
Hoogte: 50-60 cm
Blad: smal, langwerpig, blauw groen
Herfstkleur: bijna lichtgevend geel
Peltata
10 jaar staat staat er nu schildblad in onze tuin. Op twee plekken aan de vijver zie je in het voorjaar de opvallende roze bloemstengels uit de wortelstokken omhoog komen, tot een halve meter hoog. En daarna komt het imposante blad.
Darmera peltata.
Darmera naar de 19e-eeuwse botanist Karl Darmer uit Berlijn (1843-1918).
Peltata komt van pelte, het Griekse woord voor een klein leren schild. Waarschijnlijk is de naam gebruikt omdat de bladstengel aanhecht midden in het blad,min of meer de plek waar een hand een schild vast houdt.
De soort groeit van nature langs bossige beken in het westen van de VS, zuidwest Oregon tot noordwest Californie. De plant groeit daar met bloemstengels tot 2 meter hoog, en later bladeren met stelen ook tot 2 meter.
Zo groot wordt ie bij ons niet, maar nog steeds imposant: een bladkoepel van ruime een meter. In de herfst volgen prachtige herfstkleuren, dan begint het blad te verfrommelen. Ten slotte zijgen de ingedroogde bladeren ineen en laten los van de bovengrondse rizomen.
Darmera peltata is niet de oorspronkelijke naam. Schildblad is familie van de saxifraga, en werd oorspronkelijk saxifraga peltata genoemd, in de beschrijving van de Engelse botanist George Bentham (1800-1884)
Gustav Engler (1844-1930) , een Duitse botanist reclassificeerde de plant als peltiphyllum peltatum. Daarna volgde nog een naamsverandering door een andere Duitse botanist, Andreas Voss (1857-1924), die de plant hernoemde naar darmera peltata, als eerbetoon aan Karl Darmer. Dit was in 1899. Ik heb gezocht naar een plaatje van Karl Darmer, maar niet gevonden. Wel een artikeltje over hem.
Poedersuikervorst
Rond 12 november een paar graden vorst gehad ’s nachts en daarbij mist. Een mooi recept voor poedersuiker. Een rijprandje langs bladeren, alsof ze in de poedersuiker gedoopt zijn.
De zomer
De wolken jagen langs het zwerk
en de regen striemt tegen de ramen.
De wind stroopt
de bladeren van de bomen.
Nat blad plakt
op de tegels van het terras.
Niet eens koud is het,
maar zo donker.
Donker, en nog een maand donkerder.
De zomer ver weg?
Met een kaars als zon
en bloemen als tuin;
in goed gezelschap
is de zomer dichtbij.
Persicaria op 6 november
In 2016 is de herfst laat. Nog warm in september en oktober. Nog heel veel blad, in de fraaiste kleuren aan de bomen, begin november. We hebben een persicaria in de tuin die tot aan de vorst doorgroeit en doorbloeit: met trosjes van kleine babyroze bloemetjes: persicaria campanulata. Nog iets donkerder roze voor de bloemetjes open gaan. De foto’s zijn van 6 november.
Blaadjes
Nu de blaadjes vallen, komt de tijd om weer tuinblaadjes te lezen. Of boeken. Buiten wordt het guurder, dagen korter, vloerverwarming aangenaam aan de voetjes.
Een bloemlezing uit Groei&Bloei van Oktober 2016.
– een kleine boom : clethra barbinervis. Kan in zon en schaduw , fraai gebladerde bast, in zomer veel geurende , witte , hangende bloemtrossen (juli-augustus) en een prachtig rode herfstkleur. Komt oorspronkelijk uit Japan, en is in Engeland veel vaker aangeplant dan bij ons. Tot een meter of 2- 2,5 hoog.
– een struik: disanthus cercidifolius. Familie van de toverhazelaar, bleit in de winter met piepkleine bloempjes. In lente en zomer, flinterdun fijngroen blad, waar de zon mooi door heen filtert. En dan de herfstkleur van oranjerood tot donker wijnrood, en dat een paar weken achter elkaar. Standplaats humusrijke grond, die nooit echt uitdroogt. Op een heuveltje planten. Hoogte 1,80 max, breedte 1,50 m. Na 10 jaar. Geen kalk of klei.
– idee bij open tuinen: plantjes opkweken en tegen klein bedrag verkopen, voor goed doel. Nu geef ik de plantjes altijd zo mee aan de liefhebbers.
– kinderpagina met knutsels van herfstblaadjes, geinig