Ook daarom is het goed je tuin NIET winterklaar te maken. Winterklaar in de zin van: alle oude plantendelen weghalen zodat de tuin er ‘netjes’ bij ligt.
Het oude loof laten zitten en pas in het voorjaar pas weghalen is goed voor de beestjes (insecten die kunnen schuilen, vogels die zaadjes uit de bloemhoofdjes halen) én het is ook goed voor de mensen: kijk toch hoe mooi het eruit ziet met een beetje rijp.
In het voorjaar ga ik nog een extra pol rudbeckia in de voortuin zetten, iets meer van de straat af.
Olof Rudbeck, de jongere. (1660-1740). Zweeds wetenschapper, plantkunde, ornithologie en taalkunde. Naar hem vernoemde Linnaeus het plantengeslacht Rudbeckia.
Beetje grijs en druilerig vandaag. Perfecte dag om aan de slag te gaan in de keuken.
Fruit van dichtbij
Gisteravond een kilo pruimen en een half pond frambozen uit de diepvries gehaald. En daar vanmorgen 5 potjes halfzoete jam van gemaakt. Beiden van eigen pluk, eerder deze zomer.
Pruim – framboos 4:1, halfzoet
Fruit van veraf
Na de ochtend koffie aan de slag met het bananenbrood. Een recept met sinaasappel en zure room. Een heleboel bakken en kommen later, zitten we nu op de bank het gaar worden avn de cake af te wachten. Heerlijke geur drijft de kamer in. We constateerden dat je beter zelf cake kunt bakken dan dat je het in de winkel kopen. Veel werk (en aansluitend afwas) en bovendien zie je dan pas goed wat er allemaal in gaat aan suiker en boter en zure room. Niet te vaak doen.
Straks als de cake klaar is gaat een groot deel in pakketjes van twee plakjes de diepvries in (daar is nu weer een beetje plek omdat de pruimen er deels uitzijn). Bananenbrood is een perfect tussendoortje bij een lange wandeling.
In een katern van de NRC uit oktober – die nog ‘op een stapeltje lag’- las ik in de rubriek ‘Parkzicht’ van Wim Pijbes een artikel over landgoed Pábema. Nooit van gehoord, terwijl het hier niet ver vandaan ligt, in Zuidhorn.
In de helemaal in oude staat herstelde boerderij is ook overnachtingsmogelijkheid. Ziet er wel mooi uit, maar het gekke is dat je bijna nooit ergens gaat overnachten als het dicht bij je eigen huis is. Denk je eens in. Op een zomeravond, met een glaasje wijn op het terras, uitkijkend over de oude boomgaard. Of beter nieuwe boomgaard vol met oude appel- en perenrassen. Wim en Annie-Evie, de huidige bewoners planten deze boomgaard aan met alleen historische rassen die beschreven zijn in het boekwerk Pomologia (1766) van Johann Hermann Knoop.
Opvallend is de in driehoeken gesnoeiede heg, waar er -volgens de website- nog maar 1 in de wereld bestaat. Er staat bij ‘naar historisch voorbeeld’, maar niet welk historisch voorbeeld dat dan is.
@ Allen: kerstvakantie tip: speuren in de tuinhistorie naar meer driehoekige heggen.
Het landgoed is onder andere bewoond geweest door Maria Louisa van Hessen-Kassel, weduwe van stadhouder Johan Willem Friso. In een periode van ongeveer 10 jaar vanaf 1721 kocht Maria Louise verschillende stukken land iets ten zuiden van Leeuwarden. Om eenheid te brengen in het tuinencomplex met diverse gebouwen huurde ze rond 1731 Johann Hermann Knoop in om als hovenier dienst te doen. Maria Louise – zelf afkomstig uit Kassel – kende Knoop al als de zoon van de tuinman van haar vader.
@ Jitske: Een mooie tuin tip voor zomer 2022!
Appels met peren vergelijken
De van oorsprong Duitse hovenier Johann Hermann Knoop (1700 (of 1706)-1769) deed als eerste systematisch onderzoek naar verschillende appel- en perenrassen en ook naar andere vrucht- en plantensoorten. Vanaf het midden van de 18de eeuw publiceerde hij daar allerlei wetenschappelijke boeken over. Die publicatiedrift was min of meer uit financiële nood geboren: volgens de overlevering werd Knoop namelijk rond 1749 vanwege drankmisbruik ontslagen als tuinman van het Friese landgoed Mariënburg …
Na een koude nacht van donderdag op vrijdag een suiker-rijplaagje op de planten in de tuin. Van dichtbij is de hulststruik bij de brievenbus dan net een kerststukje. Omdat het ov er het algemeen nog niet lang koud geweest is zitten er nog heel wat bessen aan. De vogels hadden genoeg andere dingen te eten.
Kerst komt er aan. Dat betekent dat je overal weer de grote amaryllisbollen kun kopen. En binnen een paar weken groeit daar dan de dikke stengel uit met de enorme bloemen. Rood, roze of wit, verschillende kleuren. Deze staan bij de bloemenwinkel waar ik langs kom op weg naar de super.
Heb je zo’n bol in de vensterbank, dan een tip om (met de kinderen) te doen: maak een groei grafiek. Elke dag, liefst op dezelfde tijd meten hoe hoog de top van de plant is. Vanaf het moment dat het eerste puntje uit de bol omhoog komt. Elke dag een stipje op grafieken papier. Dat is de steile lijn. En als de bladeren gaan groeien een afzonderlijk lijntje voor de lengte van een blad, die groeien iets minder hard (minder steile lijn) en groeien wel wat langer door. Als de bloemknop open klapt en de bloemen verschijnen dan groeit de stengel een stuk langzamer. Helemaal rechtsboven zie je dat de lijntjes bijna vlak gaan lopen: dat is moment dat zich zaad begint te vormen. Onderstaande grafiek maakte we ooit (tijdens onze studie tijd).
5 december 2020 planten we een boom, een moerbei. Het duurde even voor de boom dit jaar goed aan de groei was, maar vanaf tweede helft zomer zat ie lekker in het blad. Geen bloei , dus geen vruchten, daar kijken we komende jaar naar uit.
Foto links: Rechtsboven de groene kroon van de moerbei. Foto rechts: ingezoomd op de moerbei.
Nu ik het stukje van vorig jaar nog een keer lees zie ik daar staan dat we de eerste twee-drie jaar bij droge zomers veel water moeten geven. Nou dat was in 2021 niet nodig, maar voor 2022 dus nog opletten. Goed dat ik dat weer even lees.
In bijna elke dorp of stad is wel een wijkje met straatnamen, die naar planten of bomen genoemd zijn. Hier een kleine serie waar we vanmorgen langswandelden.
En een bijpassende serie met de planten. Weet je welke bij welke hoort?
Op de hoek van de straat is het grasveldje met de ‘gemeentebladeren’ . Afgelopen vrijdag kwam een grote stofzuiger de bladerhoop weg halen. De hoop had er al een tijdje gelegen, gezien de gele kleur van het onderliggende gras. Zaterdagochtend lag er al weer een klein hoopje. En net links van de boom zie je ook dat iemand daar een partij valappelen ligt. Die had ook iemand over in de tuin….
En het gaat door met blaadjes. Zondag ochtend zie het er zo uit.
