Maand: januari 2024

Hand van Boeddha

De Citrus medica maakt wel heel bijzonder gevormde vruchten. Dan snap je ook waar de naam Hand van Boeddha vandaan komt. Hand vanwege de vorm, en Boeddha omdat de struik van oorsprong in het noordoosten van India en China groeit. Tegenwoordig wordt de aromatische vrucht ook in Nederland geteeld.

De foto maakte ik eind vorig jaar in de entreehal van de Hortus. Volgende keer eens aan de vrucht ruiken: de geur van de vrucht (olie in schil) moet erg aangenaam zijn. Van mei-oktober staat de citrus medica, net als andere kuipplanten van de Hortus buiten, maar de tussenliggende maanden is een plek binnen waar het boven de 2 graden blijft gewenst.

Over kuipen gesproken

De grootste kuipplanten in de Hortus zijn ruim twee (tot drie) meter hoog. Grote planten vragen grote kuipen. Hier zijn Rijk en Harry (links) bezig om de net afgeleverde nieuwe kuipen op een kar te laden om binnen te zetten. Zelfs met twee man man een flinke klus!

Midwinter paddenstoelen

Warm en vochtig genoeg voor paddenstoelen. Ook op 30 december nog, toen we een wandeling bij landgoed Vosbergen maakten. Tegen de zijkant van een boomstomp zagen we een aantal witte eieren, en ook twee vruchtlichamen. Van de grote stinkzwam. Toch heeft de stinkzwam er nu niet zoveel aan. De truck van stinkzwammen is dat ze stinken, naar rottend fruit, of rottend vlees en daarmee vliegen trekken. Die denken dat er aas ligt, beginnen -in dit geval van de slijmerige groene laag- te eten en vliegen naar de volgende. En passant sporen van de stinkzwam verspreidend. Maar nu … 30 december: geen vlieg te zien.

Als je een beetje wilt griezelen bij bewegende beelden: bijgaande link naar youtube filmpje geeft time lapse opnamen van allerlei stinkzwammen. In een paar uur komt het hele vruchtlichaam omhoog uit een ei, en als je dat versneld tot een paar seconden… weird!

En dan in de achtertuin.

Uit een ooghoek zag ik onder de beukenhaag iets bruins liggen. Het leek een kletsnat stuk karton, dat ergens vandaan gewaaid was en onder de heg was blijven steken. Toch even kijken: er bleken drie grote paddenstoelen te staan, met mooie plaatjes van onder. Een ervan had zo’n grote hoed dat die onder zijn eigen gewicht plat op de grond was gaan liggen. Of er was een kat of andere beest over heen gelopen.

Het is de nevelzwam. Niet giftig, en volgens sommigen eetbaar. Anderen geven aan dat je er klachten van kunt krijgen. Toch maar niet eten. Voelde overigens erg stevig, en ziet er ook een beetje uit als oesterzwammen. Tenminste in de iets latere fase, als de randen van de paddenstoel iets opkrullen.

… en de bloemetjes

Hoe zit het ook weer met de bijtjes en de bloemetjes. De bijtjes helpen de bloemetjes bevrucht te raken, en de bloemetjes lokken de bijtjes om ze te (laten) helpen. Door nectar te produceren, en stuifmeel.

Want wat moet er gebeuren?
Veel bloemen zijn tweeslachtig, mannelijke en vrouwelijke voortplantingsorganen, en vaak is het de bedoeling dat een bloem niet zichzelf bestuift. In het kadere van diversiteit (voorkomen inteelt). Dan is het handig als een insect langs komt om stuifmeel van de ene naar de andere bloem te brengen. Een van de trucs is dat de manlijke meeldraden hun stuifmeel produceren op een tijdstip dat de vrouwleijke stamper nog niet is staat is stuifmeel te ontvangen.

Vanwaar dit verhaal nu?
het is kerstvakantie,
er staat een bos bloemen in de vensterbank,
er is een microscoop in huis,
buiten is het nat en guur.
Spelen!

stuifmeel lelie
helmknop lelie
helmhokje alstroemeria

Meer over hoe het precies zit met de meeldraden, helmknoppen, helmhokjes, stuifmeel: zie hier.

Zandbloemen

Als je het probeert lukt het je vast niet, maar soms ontstaat er iets per toeval. Zoals deze fraaie ‘zandbloemen’. Het lijkt op patronen die je soms ziet als er ijsbloemen op de ramen ontstaan, die langzaam groeien als de temperatuur laag genoeg is en er vocht op de ramen staat.

Toch is hier iets anders aan de hand.

Men neme een kunststof petrischaaltje, en wat zand met zeer fijne (klei)deeltjes, stof bijna. Men schudde dat een paar keer heen en weer, en gooien het zand weer uit het schaaltje. Misschien helpt het als je een trui aan hebt en de lucht droog is binnen. De zeer fijne stofdeeltjes blijven door statische elektriciteit aan het schaaltje plakken. In dit geval in deze sliertvormpjes, als plantjes (zeewier) bijna. De foto’s laten een gebied zien van ongeveer 1 cm, prima te zien met het blote oog, maar extra leuk onder de microscoop (zoals deze foto’s).