Plaatjez 27 september
Maand: september 2020
Asters als snackbar
Op een warme dag begin van de herfst, een plek een beetje beschut voor de wind en volop zon. Daar een grote bos asters. Dat was het recept voor een feest voor insecten op 23 september.
We waren rond half twee thuis van onze fietstocht en dan natuurlijk eerst een rondje door de tuin. In de border tussen ons en de buren hebben we een flinke bos herfstasters staan. Eerder dit jaar gaf ik een flink aantal stekken van deze aster aan de buren, en aan de andere kant van de lage taxus-heg staat nu minstens net zo’n dikke bos.
De vlinders blij! En andere insecten. De dagpauwogen waren ver in de meerderheid, ik kwam tot bijna 20! Maar ook een citroenvlinder, en gehakkelde aurelia’s.
In de voortuin hebben we dit jaar kleine herfstastertjes geplant, ook voor de insecten. Ze zijn een stuk lager, en meer paars dan deze hoge. Ze bloeien ook wat later, en moeten eigenlijk nog beginnen. De eerste blauwzweem zie ik al op de eerste bloemknoppen. Nog even geduld.
Boomgaard
We hadden tijdens onze vakantie via Natuurhuisje.nl geboekt in Ulrum. OP fietsafstand van de haven van Lauwersoog, zodat we ook een dagje naar Schiermonnikoog konden.
Het was een appartement (1van 2) met openslaande tuindeuren naar een boomgaard die we de eerste dagen voor ons zelf hadden. In de boerderij is ook nog een bed en breakfast mogelijkheid (met 3 kamers), maar die waren op de eerste nacht na leeg. Hellen en Willem runnen de B&B, ze wonen sinds 2019 op de Hugt. De boerderij staat op een boerderij-wierde en steekt een stukje boven het omringende boerenland uit. Eigen gracht erom heen met riet als helofyten filter voor de zuivering van het eigen afvalwater.
De grootste appelboom, een rode kroon, moet nog gesnoeid worden, vertelt Hellen, als ze met een stukje pompoentaart aan komt wandelen. De andere fruitbomen zijn al gesnoeid maar deze reusachtige oude boom nog niet. Misschien al wel 20 jaar niet. Boordevol appels, maar wel kleintjes. Contimu plofjes van appeltjes, die uit de boom vielen. (Newton in actie!).
De groene appeltjes zijn geen appeltjes, maar peren. Die waren nog een beetje hard, dus mee naar huis genomen, om de komende dagen bij het ontbijt op te smikkelen.
En bij heldere nacht… prachtige sterrenhemel met de melkweg als een nevelige band zichtbaar. Bij ons thuis lukt dat niet vaak meer, met het vele strooilicht van straatlantaarn.
Het Hogelaand
’t Is de lucht achter Oethoezen
’t Is ’t torentje van Spiek
’t Is de weg van Lains noar Klooster
En deur Westpolder langs de diek
’t Binnen de meulens, en de moaren
’t Binnen de kerken en de burgen
’t Is ’t laand woar ik as kind
Nog niks begreep van pien of zurgen
Dat is mien laand, mien Hogelaand …
– uit ‘t Hoogelaand van Ede Staal
Klein weekje op vakantie geweest op het hoge land, het noord westen van de provincie Groningen. De wijdsheid van de landschappen, zo mooi bezongen door Ede Staal. Rond het begin van de herfst, 19-23 september. Prachtig weer, fijn wandelen en fietsen. De hemel is hier groot, omdat je bijna overal de horizon kunt zien. En met de wierden, en op Schiermonnikoog de duinen, zitten er ook rimpels en golvingen in het land.
We hadden hier al eerder een aantal keer gewandeld als onderdeel van de Pronkjewailwandelingen. Ja, we kunnen weer bevestigen dat we het hier erg mooi vinden.
Je kunt klikken op de foto’s om de landschappen in groter formaat te zien.
- Lauwersmeergebied, wandelen op de ballastplaat.
- Vogelkijkhut en konikspaarden.
- Fietsen langs de dijk en met de boot naar Schiermonnikoog.
- Wijdse land achter de kobbeduinen en eindeloos breed strand.
- Visje bij de Marlijn eten.
- Wandelen naar Houwerzijl en Niekerk, in een betoverend mist landschap. Langs de Theefabriek.
- Voor het eerst een mistboog gezien! Net als een regenboog met je rug naar de zon staan om hem te kunnen zien.
Vandalisme
Eerder dit jaar een geinig zeskantig bijenhotel gekocht via natuurmonumenten. Eerder deze week zag ik tot mijn schrik dat er vandalen aan de gang zijn geweest. Het huisje is half gemolesteerd, en een groot deel van de bamboebuisjes en houten blokjes lag er onder op de grond.
En ik weet ook wel wie de vandaal is geweest. Vast de grote bonte specht. Normaal komt ie niet zo dicht bij het terras, het huisje hangt op 1 meter naast het terras, maar hij heeft zijn kans schoon gezien toen we een paar dagen niet thuis waren. De dichtgemetselde gangetjes in het houten blokje zijn opengepikt, de larfjes van de metselbijtjes opgegeten. Jammer, maar dat is de natuur. De specht moet ook eten.
Eerlijk gezegd ben ik wel wat teleurgesteld door de kwaliteit van het huisje. Door de verkoop via natuurmonumenten had ik de veronderstelling dat de kwaliteit hoger zou zijn dan die van de goedkope (chinese) insectenhotels. Waar meestal te brede bamboestokjes worden gebruikt (vinden de kleine bijtjes niet fijn), en ook stokjes waar geen tussenschotje in zit aan de achterkant. Hierdoor kunnen sluipwespjes makkelijk van de achterkant in de buisjes komen en van die kant de eitjes en larfjes belagen. Maar ook voor dit huisje bleek dat de bamboe-stokjes voor een groot deel helemaal open pijpjes waren… Kwaliteit van de lijm, maar ook de constructie van de zeshoekige omkasting blijkt niet geweldig: de plankjes komen van elkaar los. In ieder geval niet specht-vandaal-bestendig.
Geel en oranje
De honingbij draaide rondjes in het hart van de teunisbloem…. … om stuifmeel aan de pootje te verzamelen. Volgend jaar nog meer van zaaien …. … in grote pot op terras.
Gezicht
Sommige mensen hebben grappige beeldjes of attributen in de tuin. Je kunt ze ook in het wild tegenkomen. Zoals dit gezichtje op een paddestoel die op een dode berk in het Scharlakenbos groeide.
Agrius convolvuli
Afgelopen donderdagmiddag gedrieen gewandeld. Hilde wilde het ‘geheime’ paadje wel eens zien, waar ik een paar weken geleden over blogde. Zo gezzegd zo gedaan. het pad was nu nog wat meer dichtgegroeid. Toen we weer uit de jungle kwamen op het fietspad zagen we dit vreemde groene geval.
Ik was al doorgelopen, toen Hilde en Margreet mij riepen om even terug te komen. Ze blokkeerden een stukje van het fietspad, voor deze grote groene rups. Ik herkende het meteen als de rups van een pijlstaart. Tja, die haak achterop is een echte ‘give away’. Ik pakte het beestje op om veilig aan de andere kant van het fietspad neer te zetten Ondertussen zocht Hilde op welke pijlstaart het was: een windepijlstaart-rups. Je hebt ze in groen, maar soms ook bruinig, tot tegen heel donker bruin aan.
De windepijlstaart is een trekvlinder uit Zuid-Europa die in jaarlijks wisselende aantallen naar Nederland komt. In 2015 was het een goed jaar voor de windepijlstaart en werden ze veel gezien. Normaal gesproken kunnen de eitjes die deze vlinders leggen bij ons niet overleven: de Nederlandse winters zijn te koud. Maar door de zachte winter hebben waarschijnlijk toch veel rupsen het overleefd. De rupsen zijn flink gegroeid en gaan binnenkort verpoppen. De vlinders die uit de pop kruipen zullen weer naar het zuiden vertrekken. De rups leeft van haagwinde of akkerwinde en wordt vaak langs fietspaden of dijken, waar wide groeit, gezien.
Buxus sculpturen
Bij ons zondagmiddagommetje door het dorp vanmiddag, viel op hoe de buxusrups dit jaar heeft huisgehouden. Zomaar een paar tuinen waar we langs liepen. Die bollen zien er nog best sculptureel uit, is nog steeds ooi als er sneeuw op ligt.
Het groene haagje is in onze eigen tuin, en lijkt best nog wel aardig. Maar dat is schijn,; als je iets dichter bij gaat kijken is ie al helemaal hol van binnen.
Drukke winkelstraat
Als je van de kant van het hoofdstation van Groningen komt en de Herestraat in loopt, kijk je een beetje omhoog. De straat loopt een tikkie omhoog de hondsrug op. Als het heel druk is zie je dan de straat vol met hoofdjes.
Dat gevoel had ik een beetje toen ik eerder deze week een zijpaadje in onze tuin inkeek. Beetje regen de dagen ervoor, en uit de houtsnippers op het paadje was een enorm aantal paddestoeltjes opgekomen. Het hele pad stond er vol mee. Je kon ‘over de koppen lopen’ , zoals in een drukke winkelstraat. Toch maar niet gedaan, even paardagen wachten tot de paddestoeltjes een beetje over zijn.
Nog niet klaar met de paddestoelen in de snipperpaadjes. Hierboven de paddestoeltjes in het dwarspaadje achter in de tuin. Maar bij het paadje langs de coniferen en de meidoornhaag naar voren toe: een tapijt aan oranje paddestoelen. Hoedjes met diameters tot 6 cm, plaatjes zwammen. Ik zag ze ook staan langs de ligusterhaag, parallel aan de straat. Ook daar in het voorjaar de snippers van de gesnoeide wilg gestrooid.
