Hoe kán dat: dagpauwogen in de hof van Breekelenkamp naast ons? – Niet te geloven. Hun wiekenpracht gaat het verstand te boven: vier zonnen op een veld van sterrestof.
Hij had dit jaar brandnetels in het gras, de oude boer, wat achterop met werk, daar er een erfenis met ruzie was: pauwogen fladderen van perk tot perk.
Hij cijfert achter de gordijnen uren terwijl ze nectar uit zijn tuintje puren. Zondags zit hij – zijn zaak is vóór geweest –
stil op de bank voor huis, verkalkt en blauw; dan zitten er pauwogen op zijn mouw, wier tekenen hij bevreemd en bevend leest.
Ida Gerhardt, uit de bundel De zomen van het licht (1983)
Jaren geleden, meer dan 10 denk ik, ging ik met Jitske op bezoek naar de Priona tuinen in Schuinesloot. Oorspronkelijk aangelegd door Henk Gerritsen en partner. En nu beheerd ‘in de geest’ van de oorspronkelijke bewoners. Van twee plantjes namen we zaad mee, en die groeien nu nog steeds bij ons in de tuin. Een witgloeiende versie van het robertskruid. De eerste jaren hield ik de omgeving zorgvuldig vrij van de rozebloeiende exemplaren. Inmiddels aan de westkant van het huis een flinke groep witgloeiende plantjes, die houden zichzelf nu wel in stand.
De andere was een persicaria, felgroen blad met een donkerrode tekening en laat in het seizoen een lange draadachtige aar van donkerrode bloempjes. Het is de persicaria virginiana ‘Filiformis’ . Het woekeren waar we destijds voor gewaarschuwd waren hebben we hier niet gezien. De eerste paar jaar was ik steeds bang dat de plant het niet overleefd had. Om wat later in de lente te zien dat de mooie blaadjes gewoon weer opkwamen. Elk jaar wordt de bos nu iets groter. De kleur van de bloem is net zo donkerrood als van de veelgebruikte persicaria amplexicaulis. De groei en bloeiwijze is veel subtieler en eleganter.
Een koude nacht en ineens komen herfstkleuren te voor schijn. De amberboom had al wel een zweem oranje, maar begint nu echt te gloeien. De lage duizendknoop fallopia japonica compacta is ineens geel, en ook de ginkgo is goed op weg. Het bladgroen verdwijnt uit de bladeren en de onderliggende kleuren worden zichtbaar.
Open margrietachtige bloemen. Mooi om te zien en fijn voor de insecten. De brede bloemen vorm een goede landingsplaats en de beestjes kunnen makkelijk bij de nectar in het open hart komen. Laatbloeiende bloemen als de herfstasters zijn nu nog in trek, en ook de langbloeiende rudbeckia’s. De laatste bloeien zeker op een zonnig plekje echt ongelooflijk lang. Van onze vakantie in Drenthe heb ik wat zaad meegenomen van een diep roodaarde aster op het station van Emmen. Op de perrons hadden ze daar allemaal mooie perken bloeiende planten. Eens kijken of ik die kan opkweken. En wat meer lage herfstasters kunnen ook nog wel een plekje krijgen in onze tuin. Ik merk wel dat ik ze wat meer slakvrij moet houden, minder hoge planten er om heen. Op 1 plek waar vorig jaar de lage asters uitbundig bloeiden is nu een klein plukje in bloei. Op een andere plek zijn ze helemaal verdwenen. De hoge asters, zie foto’s, komen elk jaar betrouwbaar terug. In het begin wel wat slakkenvraat maar daar groeien ze meestal snel doorheen.
Er vliegt nog van alles in de tuin. De atalanta’s zijn weer naar het zuiden getrokken (trekvlinders) net als de zwaluwen. Half september had ik alle uitgebloeide bloedpluimen van de vlinderstruik afgeknipt, nu zijn er weer allemaal nieuwe -wel kleine- pluimpjes. En daar zijn de dagpauwogen blij mee. Dat zijn de vlinders die we dit weekend het meeste zagen in de tuin. Niet alleen op de budleija, maar ook op schoot. Naast de dagpauw oog oog een verdwaald koolwitje en gister meende ik uit een ooghoek een gehakkelde aurelia langs te zien vliegen. Verschillende honingbijen (gister eentje gered die in mijn glaasje witte wijn was gevlogen), wilde bijen en hommeltjes nog. En wespen. Weet je waar die dol op zijn…. klimop bloemen. Tientallen vlogen er daar rond. Zie filmpje.
Ik koop zelf eigenlijk nooit bloemen, er staat bijna altijd wat te bloeien in de tuin. Dus de bloemen binnen zijn meestal gekregen. Voor een feestelijke gelegenheid. Of voor het houden van een presentatie. Zoals deze mooie bos die ik afgelopen week kreeg. Was wel een beetje lastig om met de grote bos op de fiets met tegenwind naar huis te komen
Langzaam glijdt de tuin de herfst in. Groen wordt rood, bruin, oranje en geel. De eerste planten zakken langzaam in.
Het donkerrood van de serum Herbstfreude is er nog wel een tijdje. De gele rudbeckia’s hebben weken en weken achter elkaar gebloeid. Ze bloeien nog, maar de eerste donkere hartjes zijn verschenen. De gele lintblaadjes verdwenen.
Mooie plaatjes, om op een gure wintermiddag, te bekijken. Zo was de tuin eind september.
Drie jaar geleden, in september 2018 schreef ik over de eerste buxusmot die bij ons in de tuin gearriveerd was. Nu drie jaar later -20 september 2021- hebben we de laatste buxussen uit de tuin verwijderd. Het idee was om te kijken in hoeverre er een evenwicht ontstond tussen de vogels en de rupsen en poppen. Leek een paar jaar goed te gaan, maar de laatste generatie buxusrupsen van dit jaar zorgde voor zoveel vraat aan de struiken in een paar weken dat we ze nu weggehaald hebben. Restjes buxus in de groene kliko, afgelopen week aan de weg gezet. Een paar vlinders zijn nog uitgekomen en gaan weer op zoek naar andere tuinen met buxus. Bij ons is niets meer te halen.
In het smalle strookje naast het terras dat vrij kwam was ik van plan maar een soort plant in te zetten. Voor een beetje rustig beeld. Een plant die tegen regen kan die van het dag van de serre druipt (geen dakgoot), in de winter soms een lading sneeuw van het serredak op de kop krijgt, in de zomer maar een smal strookt grond heeft dus flink kan uitdrogen, niet breed uitgroeit omdat het pad er langs loopt. Nogal wat ‘eisen’ dus….
Terwijl ik nog verder denk wat het kan zijn, die ideale plant, of dat perfecte struikje, heb ik (tijdelijk) een aantal plantjes er in gezet die ik nog in potjes had staan. Niet 1 soort dus, maar wel de verschillende soorten in groepjes bijenkaar.
