Categorie: Elders

Op 9 november (2e zaterdag in november) waren publieksdagen microscopie in de provincie Groningen (2e keer) en Drenthe (1e keer). Met als drijvende kracht Theo Jurriens van de Rijksuniversiteit Groningen die ervoor zorgen dat bibliotheken, scholen, musea en ook de Hortus een microscoop kregen. Voor Hortus botanicus Haren organiseerde ik voor het tweede jaar de publieksdag. Kon er zelf helaas niet bij zijn, maar een team van vrijwilligers zorgde dat alles mooi geregeld werd op de dag zelf.

Het is de tijd van het jaar om aan kalenders voor volgend jaar te denken. Te koop in de winkel of te maken met een serie eigen foto’s.

Vandaag waren er flinke buien te verwachten maar ook felle opklaringen. Met in de ochtend meeste kans op zon. Dus direct na de koffie op pad, langs het Paterswolde meer, van Haren naar Groningen wandelen.

Prachtige wolken, soms knal blauw
Als je de andere kant op keek donkergrijs.
Beginnende aambeeldwolken,
gefilterde zon, regenstrepen.

We ontdekten aan de noordkant van het meer opeens nieuwe extra paadjes en een bruggetje. Hier wordt gewerkt aan natuurlijke oevers. De bomen zijn langs de oevers van het meer (ook bij de eilandjes) gekapt in een strook van een paar meter langs het water. Daarmee valt er in het najaar niet zo veel blad van de bomen in het water. De bedoeling is dat het water hierdoor minder ‘verrijkt’, waardoor de kans op (blauw)algengroei in hete perioden wordt verkleind. En als bijeffect, extra doorkijkjes en een nieuw wandelpad. Op foto’s 7 en 8 zie je het nieuwe pad, alsof Eddy in een uitgestrekt berkenbos loopt; kijk even naar links (foto 9) en je ziet de appartementcomplexen aan de noordkant van het meer.
Laatste foto is bij de bushalte, bijna net op tijd thuis, om niet nat te worden.

Deze plant kwamen we vorige week tegen in een meertje in Groningen, in dichte matten rond het knuppelpad en de eilandjes binnenin. Soms kom je iemand tegen in een andere omgeving dan je hem of haar verwacht, en dan is herkenning lastig. Dat had ik in eerste instantie met deze plant.

Waar lijkt ie nou op?
De kleur van de bloem is onmiskenbaar.
Een teunisbloem.
Maar dan een drijvende.
Ik wist niet dat het bestond.

De plant is oorspronkelijk afkomstig uit Zuid Amerika, was in Belgie voor het eerst gezien in 1983 en in Nederland voor het eerst in 1993. Dus al zeker 30 jaar in ons land en me nooit eerder opgevallen….

De waterteunisbloem staat inmiddels te boek als een invasieve exoot. In de -voor de plant- juiste omstandigheden kan ze snel groeien en hele oppervlakten innemen en zo andere planten verstikken.

Ludwigia grandiflora (soms ook jussiaes repens of ludwdigia uruguayensis) is genoemd naar Christian Gottlieb Ludwig, een Duitse botanist. Ludwig leefde van 1709 – 1773 en is nog bekend vanwege zijn uitgebreide correspondentie met Linnaeus, vooral over het plantenclassificatie systeem van Linnaeus. Het was Linnaeus die ter ere van Ludwig dit plantengeslacht zijn naam gaf: Ludwigia.

Tweede vriendenweekenddag. Reisdoel van vandaag: ’t Roegwold, een natuurgebied van Staatsbosbeheer ten oosten van stad Groningen. Een gebied met oude natuur én steeds meer nieuwe natuur. Landbouwgronden tussen de al bestaande natuurgebieden worden hier heringericht.

We begonnen onze wandeling rond het middaguur bij het dorpje met de pittoreske naam Woudbloem, 5 kilometer van Slochteren. Ongeveer halverwege kwamen bij bij het knuppelpad, gelukkig eenrichtingsverkeer. Vandaag was het prachtig zonnig en windstil, recept voor prachtige plaatjes en weergaloze reflecties in het water. Rond dit water groeit (en nog een beetje bloeit) de waterteunisbloem. Ahh wat leuk, dacht ik. Het blijkt een invasieve exoot. Hmmm.

We sloten de wandeling af met een bezoekje aan het restaurant bij de Fraeylemaborg in Slochteren. Nog net een parkeerplekje om 4 uur s middags, en een overvol terras. WE waren niet de enigen die genoten van de prachtige zonnige zondag.

Al een tijdje van plan om eens te gaan kijken bij het Herbarium Frisicum in Wolvega. Wat ingewikkeld om er te komen met openbaar vervoer vanuit Groningen. Mooi bezoekdoel tijdens een weekend met Vrienden.
Het weekend van 2 en 3 november bleek het namelijk ‘Open Herbarium weekend’ te zijn, met op de zaterdag een lezing . Tip: Volgend jaar is er voor de 25ste keer Open Herbarium weekend. De lezing werd gegeven door Bert Maes, een boeiend verhaal over bomen en struiken (vooral in Friesland). Bert vertelde over houtgewassen, bomen en struiken. Hij heeft onderzoek gedaan naar mogelijke wilde / oorspronkelijke populaties en concludeert dat er minder dan 3% van alle bomen en struiken in Nederland nog een wilde achtergrond heeft. Bert was een fan van lindebomen, de oorspronkelijke wilde soorten de zomerlinde en de winterlinde zijn vrijwel niet meer te vinden in NL (In Limburg nog ergens een Lindebos). Wel zijn er in de 16-17 eeuw op grote schaal kruisingen ontstaan, door Nederlandse kwekers op de markt gebracht. Het merendeel van die inmiddels paar 100 jaar oude lindes staan in het buitenland.

De collectie heeft een plek in een oud schoolgebouw in Wolvega en het was er heerlijk ronddwalen. Kasten vol met dozen en bakken. Overal grote vellen papier, met deels nieuw verzamelde planten, maar ook vellen uit oude -gedoneerde- herbaria. Planten, maar sinds een tijdje ook een mossen en wieren collectie, gedroogd en opgeplakt.
Karst Meijer is oprichter en de drijvende kracht achter het Herbarium, samen met Erik van den Ham. Een groep vrijwilligers helpt op de woensdagavonden met het opplakken en determineren van de planten. Regelmatig ontvangt het Herbarium materiaal, vaak van privepersonen, maar ook bv een collectie van de Radboud universiteit. Aan de hand van soorten die iedereen kent, zoals de paardenbloem en de braam, laat Meijer bezoekers zien wat de invloed van de mens op de leefomgeving is. Wist je dat een bramendeskundige een batoloog heet. Karst Meijer is daar een van. Op de laatste foto geeft hij een toelichting aan enkele bezoekers.

Ook leuk, en om aan te raken, de collectie met allemaal stukken hout van verschillende planten. En bijna abstracte kunst: de fraai gevormde en gekleurde wieren collectie.

Karst en Erik proberen fondsen te vinden om (een deel van) de collectie te digitaliseren en zo via digitale weg te ontsluiten. Tot het zo ver is: ga gewoon een keer naar Wolvega (vooraf afspraak maken) en dwaal rond door deze ‘snoepjeswinkel’ van natuurlijke materialen. Mirjam, van huis uit bioloog, maar al heel lang in andere takken van sport werkzaam zei ‘ ik voel me voor het eerst sinds jaren weer een beetje bioloog in deze omgeving‘.
Vlak voor we weg gingen nog even naar de bovenverdieping. Daar staat nog veel meer materiaal in bakken te wachten, in oude kranten ingepakt met teksten als ‘Australie 1978’. 10tallen jaren geleden verzameld, maar nog niet toegankelijk gemaakt. Wachten op tijd.

Betekenis 1: meisjesnaam

Betekenis 2: boom

Betekenis 3: riviertje nabij Wolvega

We maakten een namiddagwandeling langs de Linde in de derde betekenis. We begonnen pas rond 3 uur ’s middags, en omdat het al wintertijd is, was de zon al flink aan het dalen. Lastig zo’n lage zon, als je er recht tegen inloopt, maar prachtig voor de foto’s. Mooi stukje Fryske Gea.

Net niet zo warm als gister waar we -in T shirt- een heerlijke wandeling door de Onlanden gemaakt hebben. Bijna tegen het eind kwamen we bij de Onlanderij, een lokatie van natuurmonumenten met een mooie natuurspeelplaats. Hutje mutje vol met kinderen met modderige laarsjes, maar ook gewoon spelend in het water. Ouders en grootouders in het zonnetje uitkijkend over hun kroost. De speelplaats blijkt pas 10 dagen geleden geopend te zijn. Vandaar dat het zo druk was!

Een mooi plekje om buiten op het terras een pannenkoek te eten.
26 oktober ja!
In een T shirt buiten.!

Dat was gister. Vandaag is de wintertijd in gegaan. Temperatuur nog steeds lenteachtig. Zonder jas nog steeds, toen ik bezig was in de tuin. We hebben de olijf weer op de winterplek gezet, wel buiten, maar overdekt onder het glazen serredak. Het eerste nestkastje heb ik schoongemaakt, daar hebben ook dit jaar pimpelmeesjes in gebroed. De andere staan voor komende week op de lijst.

Wat een week. Vorige week verrast door wonderschone kleuren aan de hemel van het noorderlicht. En deze week is het gelukt om de komeet die momenteel net na zonsondergang in het westen te zien is te zien. Afgelopen maandag 14 oktober was prachtig. ’s Middags leek het nog niets, dicht wolkendek, maar de wolkenradar had een wolken loos stuk voorspeld van een paar uur. En om 4 uur middags zagen we inderdaad het wolkendek als een soort deksel wegschuiven.

Rond 7 uur stonden aan de oostelijke oever van het Paterswolde meer, met verrekijker, telefoon, statief en camera. Prachtige zonsondergang, in het westen.

Maar waar was nou die komeet?

Kijken, Kijken. Half 8. Ergens tussen Venus aan de horizon en Arcturus een oranje achtige heldere ster in het sterrenbeeld Boötes (ossenhoeder) moest ie staan. En ineens …. om 19:41 zagen we de komeet! Met het blote oog. Nog veel beter te zien met de camera. Ook met telefoon prima te doen. De onderstaande foto is met een mobiel gemaakt, 3 seconden belicht.

Omdat het windstil was zie je ook prachtig de weerspiegeling in het water. Zo vaak zijn er geen kometen te zien aan de hemel. Dus elke kans die je hebt kun je beter aangrijpen. Deze komeet – C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) – komt maar eens in de 80.000 jaar dicht genoeg bij de zon om zichtbaar te worden. De staart wordt gevormd door ijs dat smelt als de stoffige ijsbal (dat is een komeet) dicht genoeg bij de zon komt. Op woensdag 16 oktober nog een poging gewaagd. Het was niet zo helder, laaghangende bewolking in het westen, maar we gingen toch weer even naar onze plek op het bruggetje.
Met het blote oog niet meer echt goed te zien (bijna volle maan achter ons), maar met de camera nog wel. Onderstaande foto : 2 x 2,5 seconden belicht, met een fototoestel met lichtsterke lens op statief.