Helaas het is weer die tijd van het jaar… Afgelopen vrijdag was de laatste reguliere Gardeners’ World van het seizoen op BBC2. Er komen nog wel een paar specials tussen nu en eind van het jaar. Deze keer nog een bezoekje aan de tuin van Sue Kent, een superenthousiasme dame, die vanaf geboorte hele korte armen en niet alle vingers heeft, wel een fervent tuinier: ze doet heel veel met haar voeten. En een -eerder in het jaar gefilmde- reportage in de mooie tuinen van Broughton Grange.
Klinkt bekend, dacht ik. Ziet er ook bekend uit. Even terug kijken op ’t Groentje. Ja hoor. Hier ben ik geweest. In juni 2019. Zie link.
Monti Don plant een amaryllis bol. Let op : niet te grote pot.
Toen wij er in 2019 waren was er hier en daar al een ‘plekje’ te vinden in de fraaie buxus slierten in de tuin. In de aflevering van Gardeners’ World vertelde Andrew, de head gardner, dat helaas alle buxus er uit moet. Last van ‘Box Blight’, een schimmel infectie in de buxus. Hij ziet er erg tegen op om alle 4000 (!) planten te vervangen met een andere soort, een euonymus japonicus, met vergelijkbare groei. Het wordt de grootste tuinklus die hij in de tuin aangepakt heeft. Duurt wel even voordat alles weer zo mooi begroeid is. ‘Gelukkig heeft Andrew de foto’s nog‘. Ook om te kijken waar de nieuwe planten moeten komen.
Afgelopen woensdag weer een wandelrondje langs de Hortus gemaakt. Deze tijd van het jaar komen de herfstkleuren te voorschijn. Mooie kleuren in het arboretum, en natuurlijk in de Chinese tuin ‘Het verborgen rijk van Ming’. Nog niet alle esdoorns hebben hun volle kleur, maar het scheelt niet veel. Fijn vertoeven hier op een mooie dag. Het was rond lunchtijd, maar we hadden er niet aan gedacht een boterhammetje mee te nemen. Voor een volgende keer: op een stoeltje aan de vijver zitten mijmeren.
In klassieke Chinese tuinen kom je vaak een bijna cirkelvormige doorgang in een muur tegen. Deze ‘maanpoort’ als symbool voor de maan brengt geluk aan degenen die er door heen stappen. Bijkomend voordeel is dat je weer een heel nieuw deel van een tuin ziet als je door de poort heen stapt.
Ik vond een Engelse blog over ‘moon gates‘, vaak in grote tuinen bij landhuizen. In een van de tuinen die genoemd wordt, ben ik ook geweest in 2019 met een tuinenreis: Great Comp Garden in Kent. Zelf geen foto gemaakt van de maanpoort zie ik, als ik door onze digitale tuinfoto’s blader. Bijgaande foto van internet geplukt.
Moon gate Great Comp garden – Sevenoaks UK
In Bermuda schijnen maanpoorten veel voor te komen, niet alleen bij grote huizen of tuinen, maar ook bij hotels en andere toeristenplaatsen. Daar worden ze gebruikt bij huwelijken; het bruidspaar stapt er door heen op weg naar hun gelukkig leven verder. De eerste ooit door een kapitein gebouwd rond 1860, die onder de indruk van een maanpoort was na een bezoek aan een Chinese tuin. De maanpoort was populair en werd al snel onderdeel van de locale architectuur in Bermuda. Er zijn er nu minstens veertig op het eiland, een aantal op privé terrein. Pas rond 1920 (her)ontdekte men de Chinese oorsprong van de maan poort.
Maar waar zijn maanpoorten in Nederland?
Deze blog is de start van een verzameling. Ken je meer maanpoorten, stuur dan een bericht en/of foto.
Maanpoort 1: Hortus Haren
Ik begin met de maanpoort dicht bij huis, die in de Chinese tuin in Hortus Haren. Dit is een traditionele. De tuin is in 1995 in de Hortus aangelegd, gebouwd door een groep Chinese vaklieden en met materialen uit China. Geopend door koningin Beatrix: Het verborgen rijk van Ming .
20 oktober 2021 – Hortus Haren
Maanpoort 2: koicentrum – Nijverdal
Ook moderne tuinen kunnen een maanpoort hebben. Hier een ontwerp van een poort voor een koikarpercentrum, in Nijverdal. Om het verband tussen koikarpers en Japanse tuinen te laten zien. De entree is een maanpoort. Kan dus ook in Japanse tuinen.
Maanpoort 3: Dijktuin – Geldermalsen
Al zoekend kwam ik verschillende verwijzingen tegen naar een maanpoort die in een voortuin in Geldermalsen is gebouwd. Het duurde even voordat ik er ook een foto van vond. Bijgaande link is naar de fotopagina van de Dijktuin met heel veel mooie plaatjes, waarvan een paar van de maanpoort. Heerlijk bladeren. Geen rond gat in een muur deze keer. Wel een rond gat in een scheidingswand van betonijzer. Afhankelijk van het seizoen meer of minder begroeid met klimplanten.
Paar weken terug, wandelen op de hei. Kwamen een grote groene rups tegen , duidelijk van een pijlstaart. Te zien aan de zwarte ‘stekel’ op het achterlijk van de rups. Welke soort, dat zochten we op. Een dennenpijlstaart.
Het eerste exemplaar dat we zagen lag op de grond, en toen we hem oppakten leek het alsof er iemand op had gestaan…. Ahhh, stuk van achterlijfje stuk. Of toch niet? Zie deze video van Vroege vogels.
Een stukje verderop kwamen we weer een exemplaar tegen. Leeg even een opvallend dikke dennennaald. Maar nee. Het was rupsje nooitgenoeg.
Vanmorgen bij het wakker worden een fraaie roze met lichtblauwe hemel. Had eigenlijk gedacht dat het zwaar mistig zou zijn, door de koude nacht, net als zaterdagochtend. Maar nee: helemaal helder. Mooi om meteen op pad te gaan (voor de ochtendkoffie) voor een wandeling in de buurt. Langs de Moarweg naar het zuiden en rondom visvijver bij Sassenhein weer terug.
Klik op de foto’s voor grotere exemplaren
We kwamen verschillende wandelaars tegen, meestal met hond. Verder een enkele jogger, een paar vissers en een courgette! Op een hekje bij een van de visplekken. Die kom je ook niet elke dag tegen.
Twee weken geleden naar het Drentsch- Friese Wold geweest, een mooi natuurgebied bij Appelscha. Bij het buitencentrum van Staatsbosbeheer was het enorm druk (weekend, zonnig), maar even verderop zag je niet veel mensen meer. Deels doordat hier de paden voor mensen, paarden, fietsen en mountainbikes mooi gescheiden zijn. En ook doordat er duin achtige heuvels zijn, restanten ijstijden en stuifzanden, waardoor mensen elkaar niet zien.erg mooi met nog steeds wat paarse tinten hei. Op sommige heuvels afgewisseld met een paar mooie nieuwe stukken hei, fraai donkergroen, nog niet bloeiend (laatste foto). Dat is het resultaat van steeds weer een stukje afplaggen, net als vroeger. Ook al weer paddestoelen te zien, en niet zulke kleintjes ook. Op de eerste twee foto’s een groot exemplaar met een kleintje er boven op.
Appelscha
En een week geleden nog een noordgroningse wandeling. Landelijk buitengebied, koeien op een rijtje, houten molens van EAZ wind, en in elk van de dorpjes hele oude kerkjes. Uit de 12e en 13 eeuw oorspronkelijk. Veel van die kerkjes zijn bewaard gebleven (ook dan aan Stichting Groninger Kerken), vaak op een wierde, een heuvel om boven het water uit te blijven steken in geval van overstromingen. In Friesland heet dat een terp.
In het tijdschrift Groei & Bloei van juli/aug 2021 las ik over de kwekerij van Jan Dijkstra en Janneke Kool. Veel schaduwplanten, bamboes en grassen. In Oudeschip, tegen de Eemshaven aan, in het uiterste noorden van Groningen ligt hun Kwekerij aan de Dijk.
Tja, hoe kom je daar? Vorige week wandelden we weer twee etappes van de lange afstandsroute ‘Pronkjewail’ door de provincie. Een van die etappes kwam door Oudeschip en de kwekerij was een stempelpost voor de wandeling. Kwam dat even mooi uit. Dus halverwege de wandeling van Spijk naar Rodeschool een korte pauze bij de kwekerij en kijktuin van Jan en Janneke. In oppervlak niet heel groot, maar in aantal planten enorm. Van oorspronkelijk een kaal winderig weiland aan de voet van de dijk nu een groen paradijs, vol bomen en heggen en kronkelpaadjes en bochtjes en planten, planten, planten. Ooit begonnen 22 jaar geleden met siergrassen (toen nog als een van de weinigen), later steeds meer ook richting schaduwplanten.
Thuis weer even het artikel in Groei en Bloei nagelezen. Mooi hoor.
