Op stap met Rik

Rik is bijna afgestudeerd bioloog en gaat meehelpen in de Hortus bij de wetenschapstent op het kinderfestival. 1500 bezoekers, kinderen tussen 4 en 12 jaar van alles te doen. Rik gaat in verschillende bakken en terraria beestjes vangen om die aan de kinderen te laten zien., Vandaag leipen we al even door de Hortus om te bekijken waar goede plekken waren waar het kleine grut, bodemdiertjes, te vinden is. Al wandelende door verschillende delen van de tuinen onderbrak Rik steeds het gesprek met ….

” Sorry hoor, maar even kijken welk krekeltje dit is. “
Rik is aan het oefenen om krekels op hun geluid te herkennen. ”
” Waar waren we ook weer in het gesprek?”
” Hé zag je dat, een hommebijvlieg, mooie naam , hè? Geen hommel, geen bij, geen vlieg, maar een zweefvlieg.”
” Zie je al die gaatjes in de grond, die zijn van de bijenwolf, een grote solitaire wespsoort. “

We kijken rond naar oude boomstronken, stapels stenen, een groot gat in de grond (foto 1), waar een wespennest blijkt te zitten, proberen vast te stellen welk die de grote keutel (foto 4, bijna 10 cm lang) heeft achtergelaten: met pitten van pruimpjes, gras, schildjes van insecten , …. .
Terwijl ik dit schrijf bedenk ik me ineens dat het ook een braakbal kan zijn!

De tijd vliegt voorbij, bijna twee uur later neem ik weer afscheid van Rik.
Time flies when you are having fun.

Akker

De Graanrepubliek, een inmiddels 25 jaar oud boek van Frank Westerman over de opkomst van de grootschalige graanteelt in Oost-groningen, het verdwijnen van de kleine boeren en opkomst van de ‘graanbaronnen’; Sicco Mansholt en schaalvergroting en uiteindelijk de de ondergang van de graanbaronnen. Ga het boek toch eens lezen.

In Oost Groningen, maar ook in zuid Drenthe is nog volop graan te zien, en nu ongeveer is de oogsttijd. De combines rijden over de velden en maaien, dorsen en schonen het graan in een rondgang. Vroeger ging dat allemaal handmatig. Maaien met de zeis, opbinden tot schoven, in de winter uitspreiden over de dorsvloer, en met kromsluit of dorsvlegel de graankorrels uit de bloeiwijzen halen.

Een van de tuindelen in Hortus botanicus Haren is de akker. Een aantal jaren geleden waren hier vierkante veldjes met granen, bijvoorbeeld eenhoorn ingezaaid. Dit jaar in sierlijk slingerende stroken een aantal voedselgewassen: Tarwe, boekweit (‘raad zaad’), rogge, gerst, haver en koolzaad. Erg leuk dat als je daar langs loopt er altijd mensen staan te kijken en proberen te achterhalen welk gewas in welke strook staat. Boekweit valt wel op, hele andere bloeiwijze met de witte bloempjes. Inmiddels heeft tuinmedewerker Richard voor naambordjes bij de stroken gezorgd.

Met vrijwilligers Sikke en Miriam, en tuinbaas Walter gaan we binnenkort plannen maken voor de akkertjes volgend jaar. Met meer aandacht voor informatievoorziening en educatie.

Ook hier is het graan bijna rijp. Voor het kinderfestival op 8 september in de Hortus gaan we in de ‘wetenschapstent’ ook een demo/workshop/ rondleiding bij de akker doen, en misschien wel zelf meel maken van het graan. Of het ook nog lukt om pannenkoeken te bakken …. we gaan het zien.

Foto’s van half juli.

LOI

LOI staat in dit geval niet voor ‘letter of intent’ maar voor Landelijke Open Imkerij dagen. Onder andere in de Hortus Haren in het weekend van 13 en 14 juli. Vanmiddag na de lunch wandelde ik daar even heen om een kijkje te nemen. Bij Hugo, onze vaste Hortus imker, en ook een aantal bezoekende imkers. Was voor mij een kort bezoekje bij de bijenstal. Ik kwam aangewandeld, net in gesprek met een van de imkers, toen een wat onrustige bij (dreigende regen, volkje dat op zwermen stond) me abrupt in mijn lip stak. Even schrikken, dat wel. Ik vroeg de imker om de angel uit mijn lip te halen, dat deed hij snel en goed. Niet pijnlijk, paar uur een wat dikke lip gehad, maar inmiddels weer normaal. Belangrijk om dus altijd de angel na een steek zo snel mogelijk te verwijderen.

Volgende keer ga ik wel weer even kijken in de bijenstal.

Van plant naar medicijn

Afgelopen maandag meegelopen met een rondleiding/ excursie van Janny, Riët, Suzan en Esther, 4 inmiddels afgestudeerde IVN gidsen. Zij deden hun eindopdracht van de tweejarige gidsenopleiding over medicinale planten in de kruidentuin van Hortus Haren (na een tip van mij 🙂 ). Begin juni deden ze hun ‘examen’ voor een IVN examencommissie, en twee weken later deden ze de rondleiding nog een keer. Nu voor een aantal rondleiders/ vrijwilligers van de Hortus en van IVN. Erg leuk, en voor het eerst sinds tijden weer mooi weer, te weten : droog. Leuke afwisseling, om de beurt vertelden de dames een verhaal bij een van de planten die ze hadden uitgekozen. 9 van de 10 worden nu nog gebruikt om een werkzame stof uit te halen, de 10e (brem) is niet meer in gebruik.

Binnenkort ga ik met de dames om tafel om te overleggen hoe we hun mooie materiaal ook kunnen gebruiken in een ‘self-guided’ tour. Met QR codes of zo.

Vanmiddag tijdens wandeling kwamen we bij het nabije Scharlakenbos, waar net vorige week een natuur educatie route geopend is , met filmpjes. Bedoeld voor basisscholen. Zoiets lijkt me erg leuk. Als je met een QR app de code scant (van het scherm) kun je de filmpjes ook bekijken. Gemaakt door NDE Groningen.

Mini -keukenhof

Bij ons in de tuin zijn de paar tulpen die we hadden al lang uitgebloeid. Maar als je bollen uitzoekt die na elkaar bloeien, zoals ze in de keukenhof doen, dan kun je langer genieten van de vrolijke kleuren. Afgelopen najaar plantren we met een aantal vrijwilligers een heleboel bollen in een stukje tuin van de Hortus Haren. En nu is daar een heuze (mini) keukenhof te zien. Met de sfeer van de bollenvelden, bollen in smalle stroken. Om de foto’s afgelopen week te maken moest ik echt even wachten tot de bewonderaars uit beeld waren. Zoveel mensen, die net als ik, de bloemen even van dichtbij gingen bekijken. Heel fotogeniek zijn de spinachtige rood gele tulpen (foto 2).

Woon je in de buurt, ga vlug kijken, nu kan het nog.

Geranium Maderense

Het zal mij benieuwen of onze geranium maderense in bloei gaat komen. Van horen zeggen had ik begrepen dat de maderense in het derde jaar bloeit. Ons exemplaar is van maart 2022. In de zomer van 2022 en 2023 ingegraven met pot en al in de tuin (tip van de verkoopster) en in najaar weer opgenomen. Inmiddels twee winters binnen laten overwinteren (met alle luizenaanvallen van dien) en de afgelopen weken eerst in serre en toen op overdekt terras. En nu (dare devil dat ik ben) gewoon direct in de volle grond gezet. Eens kijken of het dit jaar gaat lukken.

De foto’s zijn van twee weken geleden, van de geranium maderense in de Hortus, toen nog in de publiekskas. Inmiddels staat ze ook buiten, zag ik van de week, wel in pot.

Vorkje

De nieuwste aanwinst.
Een klein handvorkje.
Gezien bij Monty Don, Gardener’s World.
Gekocht in de Hortus winkel in Haren.
Daar is van alles te koop.
Zorgvuldig bij elkaar gezocht door Ria.
Ook tuingereedschappen van de Wit.
Zoals dit vorkje.

NatuurLeek

NatuurLeek. Typfout?
Nee NatuurLeek ipv Natuurlijk is de naam van de website van Frans : NatuurLeek.nl. Frans woont in Leek, en we spraken elkaar kort geleden in de Hortus. Ik vroeg hem of hij interesse had om als vrijwilliger in de Hortus een bijdrage te leveren aan een nieuw project, nieuw educatief stukje tuin (*). Meer informatie volgt later.

Na het gesprek sprong ik op de fiets naar huis en Frans ging nog wat foto’s maken in de Hortus. Zie hier een paar resultaten. Ook het Narcisje is van Frans.

*) Hij zei ja.

Kamerlinde

Ik ken de kamerlinde als een plant met lichtgroene enorme, slappe bladeren, bedekt met een laagje zachte haartjes aan beide kanten. De vorm van het blad lijkt inderdaad wel op dat van onze inheemse linde, alleen een stuk groter. De kamerlinde is door het grote, frisgroene blad, heel decoratief en geeft een beetje jungle gevoel aan kamer of serre.

Was me nooit opgevallen dat de plant prachtig kan bloeien. Dit exemplaar, gehouden als kuipplant in de Hortus, bloeit nu, begin februari. Els is er even naast gaan staan om te laten zien hoe groot de kamerlinde kan worden. De kamerlinde is niet de makkelijkste plant, om goed te houden. Els vertelde dat zij jarenlang een goed groeiende kamerlinde had, maar dat deze wegkwijnde nadat ze haar verplaatst had: te licht, te donker, beestjes, tocht. Wie zal het zeggen.

Een andere naam voor de kamerlinde is sparrmannia africana. Alle planten uit dit geslacht groeien in Afrika. In Zuid Afrika groeit de sparrmannia uit tot een boom van 7-10 meter hoog, met een brede kroon.
Bij ons wordt de kamerlinde als kuipplant gekweekt. Mooi om haar ’s zomers buiten te zetten, en dan ruim voor de vorst weer naar binnen. Dat voorkomt ook dat de plant te ‘stoffig’ wordt, door de haren op het blad is eventueel stof er moeilijk af te wrijven.

De naam sparrmannia komt van Anders Sparrman (1748–1820), a zweedse botanist, en leerling van Linnaeus. Hij ging onder andere mee op de tweede reis van James Cook, als scheepsarts, en reisde in 1772 naar het zuidelijkste puntje van Afrika. Hij was in die tijd al een sterk voorstander van afschaffing van de slavernij. Ook schreef hij waarschuwende teksten over het niet-duurzame landgebruik en de over bejaging op wilde dieren. Toen al. Heeft weinig geholpen.

Anders Sparrman – zweeds botanist

Wil je meer weten over deze reislustige botanicus. Er is een -volgens de recencies- goede roman verschenen over zijn leven. The journeys of Anders Sparrman.

Korstmossen-rondleiding

Vorige zomer maakte ik samen met mede-vrijwilligers Marian en Sander, en met hulp van Lukas, een korstmossenbingo voor de Hortus Haren. Vandaag werd de maandelijkse publieksrondleiding in de Hortus gegeven door Marian rond het thema ….. korstmossen.
Erg leuk om met een groepje mensen, met loep en de korstmossenbingo in de hand, weer op zoek te gaan naar de korstmossen op de bingo. Op een na hebben we ze weer allemaal gevonden. Volgende keer zoek ik die laatste nog weer een keer op.

Wil je zelf ook kijken of je ze allemaal kunt vinden? De geplastificeerde bingokaart is te leen bij de receptievrijwilligers van de Hortus. Daar kun je ook een loep lenen om de korstmossen beter te bekijken.

Of download de kaart hier en print hem zelf uit.