Jelena

Deze toverhazelaar heet hamamelis x intermedia ‘Jelena’. In 1937 gekweekt in Arboretum Kalmthout in Vlaanderen, en genoemd naar Jelena de Belder. Jaren terug heb ik een exemplaar van deze kleine boom / grote struik in de voortuin geplant. Dat is niet goed afgelopen voor onze Jelena. Ze stond eerst in een soort kuil, kletsnat in de winter, en na twee -drie jaar vielen de bladeren al af voordat ze mooie herfstkleuren hadden. In een poging haar te redden, zette ik haar op ‘een heuveltje’. Mocht niet meer baten. Of omdat ze al aangetast was (bij afknippen takken zag ik dat er bruine vlekken in het hout zaten), of omdat ik het in de winter deed, toen de struik werkelijk in een plas water stond. Later las ik op internet: De toverhazelaar geeft de voorkeur aan vochtige, maar geen natte, en goed doorlatende grond. Als de grond regelmatig te nat is, raakt vooral jonge aanplant gemakkelijk besmet met wortelrot (fytoftora). Dit betekent vaak het einde van de struiken.

Deze fraaie exemplaren fotografeerde ik van de week bij het lokale tuincentrum.

Gloepens Glad

Op zaterdag 11 januari gold tot 9 uur ’s morgens code oranje in het noorden van ons land. Vanwege gladheid. Nou dat was een beetje onderschat door het KNMI. Normaliter ga ik om acht uur ‘morgens boodschappen doen, deze zaterdag even gewacht tot later op de ochtend. Om 11 uur op pad: zonneschijn. Maar toch was het op heel veel plekke nog erg glad. Bij het kleine winkelcentrum waar ik naar toe ga, neem ik altijd de trap aan de noordzijde. Dat kon nu niet: de treden lopen een klein beetje schuin af, en elke keer als ik heel voorzichtig een voet op een trede zette, gleed ik weer naar beneden. Met een omtrekkende beweging naar de zuidkant van het winkelcentrum en naar kon ik wel naar binnen.

Ook Erik, de eekhoorn moest wachten voor hij zijn ontbijt kreeg. Eerder was het te glad in de achtertuin. Deze foto’s zijn van eind van de ochtend, het bekermos (een korstmos) groeit in de spleten tussen de planken van de brug over de vijver. Daar ligt gelukkig een laag gaas als looppad overheen gespijkerd. Maar dan nog is het zaak om heel voorzichtig te lopen. Aan de foto’s hieronder zie je de gladheid van de ijzel!

Afgelopen week waren hier in het noorden al ontzettend veel glijpartijen en mensen die onderuit gegaan waren. Lange wachttijden in de ziekenhuizen. Dorpsgenoot en mede-koorlid Anneke viel en brak haar heup vrijdag. Pas zaterdagavond kon ze geopereerd worden. Gelukkig morgen weer naar huis.

Een ander slachtoffer van het ijs was deze onfortuinlijke rups. Hij zat vastgevroren in het dunne laagje ijs op de kleine vijver. Ik heb hem voorzichtig laten ontdooien, en in een bloempotje gelegd met wat afgevallen blaadjes erover heen. Gaat hem niet meer worden ben ik bang.

Streektuinen

Vanmorgen in Vroege vogels een item over iemand die in zijn tuin een paar sleedoorns had gezet, en pardoes ook al in het eerste jaar eitjes van de sleedoornpage (kleine oranjebruine vlinder) terugvond. Het is een zeldzame vlinder die maar op een paar plekken in ons land voor. Zie de kaart hieronder. Vooral in midden/ oostelijke helft van ons land en in Zuid Limburg. Niet in Groningen zo te zien…

Er werd verwezen naar Streektuinen.nl. Daar wordt opgeroepen om een of meer (of zoveel mogelijk) lokale en regionale inheemse planten in je tuin te zetten. Zo worden al die tuinen stapstenen voor de biodiversiteit in de buurt. Je kunt je aanmelden voor de nieuwsbrief.
Jasper Helmantel van de Cruydthoeck heeft voor een aantal streken/ landschapssoorten in Nederland een passend zedenmengsel gemaakt. Voor als je nog een plekje overhebt in de tuin. Ook is te vinden welke struiken en bomen in jouw streek mooie stapstenen vormen.

Wij wonen op de Hondsrug , vrijwel tegen Drenthe aan. Dat hoort bij de streek: Drents Plateau en Friese Wouden met als kernplanten: heggenroos, laurierwilg, viltroos, schijnviltroos, behaarde struweelroos, kale struweelroos, wilde lijsterbes, sporkehout, eenstijlige meidoorn, tweestijlige meidoorn, wilde hazelaar, Gelderse roos, wilde kardinaalsmuts, zwarte bes, wilde appel, els, es.

De cursief weergegeven planten hebben we al in de tuin. Ik zie dat er maar liefst 6 wilde rozen uit deze streek zijn die in onze tuin een plekje zouden kunnen krijgen (we hebben wel de egelantier en de rosa multiflora, die zijn komen aanwaaien). En sporkehout: voor de mooie naam en omdat het een goede waardplant is voor verschillende vlinders, als citroenvlinder, het groentje (!) en het boomblauwtje.

Naam in het landschap

Wat zie je hier op de foto’s?
Landschappen, foto’s gemaakt met de satelliet Landsat.
Met mooie kleuren en patronen.
Van links naar rechts.

  • Delta rivier Lena rivier
  • Nationaal Park Etosha in Namibië
  • Yapacani, Bolivia
  • Firn-filled fjords, Tibet
  • Golmund, China
  • Zee van Ochotsk

Kijk nog eens goed!
Niet alleen mooie plaatjes.
Als je goed kijkt kun je mijn naam lezen.

Wil je dat ook: je naam in landschappen?
Of elk ander woord. Via deze website van NASA kun je elke naam visueel uitbeelden in satellietbeelden. Van foto’s gemaakt door Landsat.

Video’s kijken en Quiz

Uit de KNNV nieuwsbrief van december 2024:
Flora Festival terugkijken : het festival werd half december gehouden en voor wie er niet bij was of niet alles gezien heeft kun je de video’s nog terug kijken.

Dit was een mooie activiteit in de kerstvakantie. Maar kan ook op een willekeurige regenachtige dag. Of even ’s avonds op de bank voor het naar bed gaan. Via de link kun je allerlei presentaties terugkijken van het Flora festival. Ook de lezingen van de vorige edities zijn hier nog terug te zien : Playlist video’s .

En vind je het leuk om een quiz te doen? Duurt klein half uurtje, zie hier. 25 foto’s van wilde planten, ingezoomd op de bloem. Hoeveel herken jij er? Er zijn 50 punten te verdienen, ik kwam tot 34.

logo Flora Festival

Stinkend nieskruid

Helleborus foetidus of stinkend nieskruid is een plant die je nu kunt zien bloeien. Van soms december tot aan maart april bloeit de groenblijvende plant met groengele bloemen, soms met een roodachtige rand. Met diep ingesneden donkergroene, soms bijna paarsachtige, bladeren is het een echte winterbloeier. Centimeter of 40-50 hoog. Op een plek waar het nieskruid het naar de zin heeft kan de plant zich uitzaaien. In het vroege seizoen een welkome bloem voor (wilde) bijen.

Alle delen van de plant zijn licht giftig, het kneuzen van het blad schijnt te stinken, vandaar het eerste deel van de naam. En waarom dan nieskruid? De gedroogde wortels werden tot poeder vermalen en zorgen bij opsnuiven ervan dat er flink geniesd moest worden. Vroeger werd niespoeder veel toegepast bij verkoudheid, als symptoombestrijding, het niesen kan een opgelucht gevoel geven. (En soms werd gedacht dat door het niesen boze geesten werden uitgedreven). De oude Grieken gebruikten het wortelpoeder bij krankzinnigheid en epilepsie. Ook werd het toegepast als braakmiddel, bij verstopping en tegen hartritmestoringen. Het gif werd vroeger als wormmiddel gebruikt voor vee.

De plant is zeldzaam als wilde plant in Nederland, en is recent ingeburgerd in Zuid Limburg en de duinen bij Cadzand en Bergen. Oorspronkelijk komt de plant uit Zuidwest-Europa en Noordwest-Afrika. Is nu in veel tuinen aangeplant.

De onderste foto is van een exemplaar dat groeide in de tuin van mijn ouders in Bunnik. Foto uit 2017. Een ooit meegenomen stekje heeft het destijds niet gehaald hier bij ons in de tuin. De bovenste twee foto’s zijn genomen in de tuinen bij het kantoor van Groninger Landschap, hier in Haren. Vast onderdeel van een van onze ommetjes. En als je er veel wilt zien: op de rotstuin in Hortus Haren groeien ze bij bosjes.

Valstrepen

Na wekenlang grijs, nu meer variabel weer. Dat betekent ook opklaringen, tussen buien door. Met de lage zon kun je dan mooie ”Hollandse luchten’ zien. Ook andere verschijnselen aan de hemel als regenbogen, uitwaaierende wolken en valstrepen.

Tijdens de wandelingen hebben we het zelf droog gehouden, terwijl overal om ons heen de wolken hun vrachtjes water loslieten.

Rozettenjacht

Floron organiseert jaarlijks de eindejaars plantenjacht; tussen kerst en 3 januari kijken welke bloeiende (wilde) planten je zoals tegenkomt in deze periode. Heb je de actie gemist, volgend jaar weer een kans. De top 10 van dit jaar:

Rozetten

Ook nu nog prima te doen (in eigen tuin bijvoorbeeld) is de rozettenjacht. Veel planten maken eerst een laagblijvend bladrozet. Ze blijven groen in de winter en omdat ze zo laag zijn hebben ze minder last van evt bevriezing. En als er sneeuw valt hebben ze meteen een warm dekentje. Onderstaande collage maakte ik van foto’s die ik binnen 15 minuten maakte in eigen tuin, net voor de kerst. Het leuke van rozetten vind ik dat ze in eerste instantie veel op elkaar lijken. Maar als je ze een jaar/ paar jaar volgt herken je al heel snel welke plant bij welke rozet hoort. Van de derde van links op de onderste rij (ooit van Ernst gekregen), las ik recent dat het (ook) een kamerplantje is. Ga ik toch eens een exemplaar binnen zetten.

Pandhof

Net als vorig jaar vierden we kerst bij familie in de buurt van Utrecht, en overnachten in een -erg leuk- hotel. Het Eye hotel. De ochtend na het kerstdiner hadden we een rondleiding geboekt bij DOM under, opgravingen onder het DOM plein. Dat was pas om 12:00 uur, dus genoeg tijd om een stukje door de stad, onze vroegere studiestad, te wandelen. Onder andere langs de Domtoren, na 8 jaar eindelijk weer eens zonder de steigers er om heen, en dit jaar konden we ook de tuinen bekijken naast de Domkerk: het Pandhof. Vorig jaar was er geen toegang.

Ga vooral eens kijken als je in de buurt bent. Onderhouden door vrijwilligers. De buxussen zijn vervangen door lonicera.