Alles in en om onze tuin
Veel blauw in de tuin is vaak paarsblauw. Maar de blauwe bes is behoorlijk blauw-blauw. Tenminste als ze in de schaduw hangen. In de volle zon komt er door het poederlaagje buitenop toch weer een paarse gloed overeen.
Bij het ruimen van de pruimen kwam ik toch nog een paar besjes tegen die de merel voor mij had laten hangen.
De drie wilde pruimen stonden ooit keurig op een rij langs de meidoornhaag. De drie stammen staan (uiteraard) nog steeds op een rijtje, maar de kronen hebben de vrije ruimte gekozen. De achterste van de drie is helemaal naar voren gekomen (loodrecht op het rijtje) en heeft zo meer licht voor zichzelf veroverd. Het zijn kleine pruimpjes die ik eigenlijk zelf nooit pluk. a. zijn er veel te veel, b. ze zijn klein (dus veel werk om te ontpitten) en c. hoef ze niet te plukken want ze vallen er zelf makkelijk af. De afgelopen weken , zeker als het ’s avonds stiller wordt, konden we de hele tijd zachte plofjes horen als er weer een afviel. Onder de bomen loopt een houtsnipperpad, de pruimpjes vallen zacht en zijn zo makkelijk te rapen. Ze zijn dan wel eetrijp, ofwel geen bewaarpruimen !
De zachte plofjes werden afgewisseld met de stevige ploffen van de appels van de boom van buurman Jan, net aan de andere kant van de heg.
De resterende pruimen, honderden, net als de meeste andere jaren met de hark onder de heg geveegd. Tenminste aan onze kant van de heg.
Andere jaren legde ik er ook een stapel op een bord ergens in de zon. De vlinders waren dol op de overrijpe pruimen. Maar helaas, momenteel bijna geen vlinders: alleen een paar witjes en gister 1 atalanta. De budleija’s bloeien volop maar ze zien er maar kaal uit zonder de fladderende vlinders. DE droogte is waarschijnlijk funest voor de rupsen (en misschien poppen).
Weer oogsttijd in de tuin. Woensdag ochtend, beetje vroeg, pruimen geplukt in de achtertuin. Ruim 4 kilo. Er hangt nog het nodige, deels (te) hoog: voor vogels en eekhoorn, deels nog niet helemaal rijp. Kan ik de komende dagen nog eens langs. Van 1 kilo pruimenjam gemaakt, met een vleugje kaneel en 1 nectarine. De dag erna van 1 kilo gelei gemaakt, de schoongemaakte pruimen eerst fijn gemaakt en toen de geleisuiker erbij. Een paar wijnbesjes erbij voor de kleur. De resterende twee kilo, schoongemaakt en in stukjes, in de diepvries. Om later chutney van te maken. De diepvries puilt inmiddels uit met zakjes frambozen, wijnbessen (deze week weer een portie geplukt, en al dagen een handjevol in het ontbijt) en ook nog 1 kilo bramen van Ingrid. Even kijken of ik nog meer potjes in de kelder heb.
Bij het pruimen plukken en zeker ook bij het halveren en ontpitten is het altijd zaak om niet te veel pruimen achter elkaar op te eten…
Woensdagmiddag met een paar bakjes de tuin in om te oogsten: wijnbessen , witte aalbessen en ook een paar resterende kruisbessen. Inmiddels de eerder geplukte en ingevroren zwarte bessen weer laten ontdooien in de pan. Portie jam gemaakt: 3 delen wijnbes, 2 delen zwarte bes en 1 deel witte aalbes. Een heerlijke jammetje voor de wintermaanden, als herinnering aan de zomer en oogsttijd. Binnenkort komen de pruimen, voor jam en chutney, en in de diepvries ligt nog een kilo bramen van Ingrid te wachten op verwerking. Dat wordt smullen.
De kruisbessen en een deel van de witte besjes had ik bewaard om los op te eten. En een bakje voor Carel; die kwam donderdag avond eten en hij is dol op aalbessen.
We hebben verschillende soorten klein-fruit in de tuin. Van heel klein, de bosaardbeitjes, tot grotere struiken. Deze witte aalbes staat aan de rand van de grindborder. Stevige struik inmiddels, half verstopt onder de wijnbes en de kamperfoelie. Veel besjes, zoetzuur, die minder snel door de vogels worden gevonden. Minder snel, schrijf ik, want een slimme merel snoept er toch van. Maar niet alles in een keer. De besjes blijven lang goed dus ze hoeven er niet meteen af. En ondertussen steeds een paar trosjes plukken, bij het langslopen. Lekker.
Anders is dat met de herfstframbozen. Tenminste als je ze ’s winters helemaal terug snoeit. Dan heb je herfstframbozen, die moeten nog gaan bloeien. Maar als je ze niet terug snoeit … dan gaan de stengels van het voorgaande jaar heel veel zijtakjes maken en veel vroeger bloeien. Vanwege de vele zijtakjes, en dus veel fruit, worden de takken topzwaar en zakken ze naar de grond. Ze vinden hevige regen overigens niet fijn. En je moet ze goed in de gaten houden, voor je het weet zijn ze overrijp. Heb nu al bijna een kilo frambozen geplukt, in porties.
Toen ik gister (zaterdag) een grote veronicastrum een beetje aan het opbinden was stond ik opeens neus-aan-neus met de zwarte bessen. Die bleken ook al rijp zijn (meestal pluk ik ze rond 7 juli, nu 2 juli). Nog wel een gedoetje want ik heb zoveel planten rondom de bessenstruiken staan, waaronder een paar inmiddels reusachtige varens, dat ik er bijna niet meer bij kan komen… Dat heeft ook wel effect op de oogst, toch duidelijk minder dan toen ik de ruimte rond de struiken wat meer vrij hield.
Fruit schoongemaakt, in zakjes, gewicht erop, en in de diepvries gedaan.
Voor een later jam-maak-moment.
Weet je nog, de kleine tomatenplantjes die ik van Hilde kreeg. Nou die zijn niet zo klein meer. Ik heb ze gister ook nog eens in een grotere pot gezet. Mijn plan was – afgekeken van Monty Don – de tomaten langs een verticaal touwtje te leiden/ aan te binden (ipv ze aan te binden aan een grote bamboestok in de pot).
Maar waar kan ik zo’n touwtje aan vastmaken aan het glazen dak van de serre? En hoe doe ik dat met de poot van de parasol? In de hoek van het terras waar de vijf tomatenplanten staan moet ook de poot van de parasol staan. Voor als de zon echt losbarst.
Oplossing als volgt
a) ik laat slechts twee planten op het terras staan, en eromheen opgebouwd het frame van een klein kasje (zonder de plastic hoes. Hier kunnen twee touwtjes aan de bovenkant van het frame worden vastgemaakt.
b) de resterende drie planten zet ik in de zijtuin , bij het (kale) grasveldje waar we op zeer warme dagen in de schaduw van de coniferen zitten. De tomaten staan letterlijk in de (regen)schaduw van de conifeer, en hebben toch ook een aantal uren zon per dag: de zon schijnt vanuit het zuiden onder de coniferen schijnt. Elke tomaat heeft hier ook een eigen touwtje gekregen naar een van de bovenhangende takken.
Mooie van deze oplossing is dat alle planten overdekt zijn, beschut voor al te veel regen: door serredak of door coniferendak. Dat beschermt ze bij langdurige, hevige regenval. Betekent natuurlijk wel dat handmatig water moeten krijgen. En gister ook de eerste gele bloempjes gesignaleerd!
Extreem zonnige maart, dit jaar.
En afgelopen week ook lenteachtige temperaturen.
Vrijdag in de tuin bezig, al snel jasje uit
en zelfs een tijdje fleece uit.
Gewoon in T shirt buiten.
Je knippert even met je ogen
en de aanblik van de tuin is al weer veranderd.
Weg krokussen en sneeuwklokken.
En overal bosanemoon en speenkruid.
Ook de bloesem van de vroege fruitbomen komt er aan.
Knipper, knipper.
De bloesem van de pruim (1-3) en sierpeer (4-6) is uit!
Beetje grijs en druilerig vandaag. Perfecte dag om aan de slag te gaan in de keuken.
Fruit van dichtbij
Gisteravond een kilo pruimen en een half pond frambozen uit de diepvries gehaald. En daar vanmorgen 5 potjes halfzoete jam van gemaakt. Beiden van eigen pluk, eerder deze zomer.
Fruit van veraf
Na de ochtend koffie aan de slag met het bananenbrood. Een recept met sinaasappel en zure room. Een heleboel bakken en kommen later, zitten we nu op de bank het gaar worden avn de cake af te wachten. Heerlijke geur drijft de kamer in. We constateerden dat je beter zelf cake kunt bakken dan dat je het in de winkel kopen. Veel werk (en aansluitend afwas) en bovendien zie je dan pas goed wat er allemaal in gaat aan suiker en boter en zure room. Niet te vaak doen.
Straks als de cake klaar is gaat een groot deel in pakketjes van twee plakjes de diepvries in (daar is nu weer een beetje plek omdat de pruimen er deels uitzijn). Bananenbrood is een perfect tussendoortje bij een lange wandeling.
Dit jaar is de pruimenoogst veel beter dan afgelopen jaren. Veel fruit en grote dikke pruimen. Zaterdag aan de pluk gegaan, twee grote bakken vol, samen goed voor bijna 4 kilo. Dat was van de onderste 2,5 meter van de boom. Het bovenstuk, daar kan ik met de kleine trap niet bij. Ik zou natuurlijk met de zak-op-een-stok ok nog wat van de hogere pruimen kunnen plukken. Denk dat ik ze lekker laat hangen, voor de vogels en de eekhoorn. Die hebben we namelijk weer gesignaleerd. Houdt van pruimen uit het vuistje. En van hazelnoten, voor de wintervoorraad.
Zaterdag avond eerste deel van pruimen schoongemaakt en 1250 gram met de geleisuiker al even laten trekken. Zondagochtend potjes met soda gewassen en dekseltjes gekookt. En toen de pruimenjam, met een handjevol wijnbessen voor de extra kleur gemaakt. Zondagavond de rest van de pruimen schoongemaakt en in een paar zakken in de diepvries. Later in het jaar, op een regenachtige dag of zo, nog meer jam, of chutney maken. Op de website van Diana vond ik een nieuw recept, dat ik eens ga proberen.
Een leuke vruchtdragende plant, de japanse wijnbes. Maakt elk jaar nieuwe uitlopers tot bijna drie meter lang. Rode takken met veel stekels en haartjes en felgroene bladeren die er mooi tegen afsteken. De onderkant van het blad is lichtgrijs tot wit. Trossen met vruchtjes vormen zich het tweede jaar aan de takken. Heel decoratief als de vruchten nog in hun ride, harige omhulsel zitten. Pas als de vruchten bijna rijp zijn worden ze zichtbaar (de bescherming van het omhulsel zorgt er voor dat er geen insecten/ larfjes in de vruchten komen, zoals bij (zomer) frambozen vaak het geval is. De vruchten kleuren van licht rood, naar hel rood naar diep donker rood, en worden steeds een beetje zoeter. Niet zo zoet als frambozen, erg mooi van kleur. Ze zijn niet allemaal tegelijk rijp. Vandaag plukte ik de eerste lading (nu in zakje in diepvries, basis voor toekomstige jam). Als ze net geplukt zijn blijft het minnewerkje als een oranje puntje aan de struik zitten. Over een paar dagen volgt de rest (minus een paar vruchtjes die elke keer als ik er langs loop worden opgegeten).
De Japanse wijnbes (Rubus phoenicolasius) is een plant uit de rozenfamilie, net als de gewone braam (R. fruticosus) en de framboos (R. idaeus). De Japanse wijnbes komt van nature voor in Japan (duhh), Korea en China. In Europa en Noord Amerika geïntroduceerd als fruitdragende heester. De plant is uit tuinen ontsnapt en komt nu op verschillende plaatsen in de natuur voor. In sommige staten van de US is de plant zelfs verboden, is daar een invasieve exoot geworden, die met zijn sterke groeikracht alles overwoekert.
Net als bij een braam kan een lange stengel die zich naar de grond buigt daar wortel schieten. Voordeel: jaar er na heb je een nieuwe plant. Nadeel (als je dit onbeheerst door laat gaan): alles wordt overgroeid.