Tineke van der Meij – Pagina 46

Winterheide

Wil je bloeiende planten in de winter, dan is de winterheide een prima kandidaat. Bloeit van november-december tot aan april, soms zelfs mei. Als er weinig andere bloemen te zien zijn dan zijn de paarse, roze of bijna witbloeiende heuveltjes van de winterheide, erica carnea, mooie blikvangers. En een uitkomst voor vroeg hommels en insecten die op een warme , zonnige winterdag ontwaakt zijn. Andere namen zijn alpenheide of lenteheide. De winterheide is inheems in bergachtige gebieden van Midden-, Oost- en Zuid-Europa, waar de lage heesters groeien in naaldbossen en op stenige hellingen.

Beetje winterhei in onze zijtuin (87) en een uitgebreider stuk in de achtertuin, langs het tuinpad. Op deze plek ook de woonplaats van een nest bruine bosmiertjes die elke zomer in het hart van de plant een grote mierenhoop bouwen. Nu zitten ze diep in de grond.

In de jaren 70 waren ze superpopulair (*) in allerlei heidetuinen, een echt tuin-fashion statement destijds. Sindsdien een beetje in de vergetelheid geraakt.

Heather is the most seventies of plants, aldus Frances Tophill die de gemoderniseerde heidetuinen in RHS Wisley bezoekt. Gardeners World Special van 16 december 2022. Met tussen de verschillende soorten heide ook een aantal stekelige bolvormige yucca’s. Die komen uit een heel andere deel van de wereld, houden van dezelfde soort omstandigheden, en passen er wonderwel bij. Via de youtube link twee regels hiervoor kun je de hele aflevering terug kijken.

IJzel voorspeld

Voor vanavond en vannacht is in heel Nederland code oranje afgekondigd, verwachting ijzel. Morgenochtend goed uitkijken, dan is het wellicht nog glad. Niet voor lang: de temperatuur gaat daarna snel omhoog. Dagtemperaturen naar 8-9 graden, nachttemperaturen naar 4-5 graden. Dat gaat de gemiddelde decembertemperatuur wel een beetje omhoog halen.

*Deze bevroren rozenbottels zijn van dec 2012, dikke laag ijzel toen.*

Jaar van de Merel

18 december in een van de Vroege Vogel items op de radio gaat het over de merel. 2022 was het jaar van de merel. Van schuwe bosvogel naar een van de meest prominente tuinvogels. Bij iedereen bekend vanwege de fraaie zang. Man glanzend zwart met gele snavel. Vrouw, bruin met bruin. Het gaat niet zo goed met de merel, langzaam aan neemt de populatie af. Dit najaar weer een -hopelijk beperkte- opleving van het Usutu virus , dat een aantal jaren geleden voor een sterfte van 30% zorgde. De achteruitgang is vooral terug te zien, aldus de vertegenwoordiger van Sovon op de radio, in het steeds teruglopende nestelsucces. Merels zijn niet echt goed in het komen tot een hoge slaagkans voor hun jongen. Veel nesten worden niet eens in gebruik genomen.

Meneer Stip, de merel met op zijn flank een witte stip, bezoekt nog steeds vaak onze tuin. Hij heeft het nu wel druk, met al die indringers uit noordelijker streken in ‘zijn’ territorium. Regelmatig zit hij in de tuin met uitgewaaierde staartveren ‘imposant te wezen.

Eerste helft koud

De eerste helft van december is erg koud. Hier in Groningen was de gemiddelde etmaaltemperatuur 0,4 graden boven nul. Het langjarig gemiddelde van de etmaaltemperatuur voor (de hele maand) december is 4,2 graden. Ook in de Bilt was het iets kouder dan gemiddeld, namelijk 3,2 graden.

Afgelopen week met dikke jas aan aan buiten, handschoenen en muts. Dinsdag middag, twee zwanen in het open deel van het kanaal. Op andere plekken grote schotsen ijs. Regenbroek over de broek zorgt voor het buiten houden van de kou.
Donderdagavond en vrijdag ochtend geglibberd op ijzel in Maarssen. Vrijdagavond pianomuziek op de stationstraverse in Amersfoort. Handen diep in de zakken, wachtend op de trein. Zaterdag een mooi schaatsplaatje aan het meertje vlak bij ons. Net de naam opgezocht, het meertje blijkt Wolddeelen te heten, veenplassen paar duizend jaar geleden ontstaan uit de Drentsche Aa. De smienten waren vertrokken naar het watertje langs de Moarweg dat niet bevroren was: hier komt de drainage pijp met overtollig water uit de woonwijk in uit, en de waterstand wordt met een gemaal gestuurd. Dat houdt het water (lang) open. Vandaag een wandeling langs en over het Paterswoldse meer. Volop schaatsers. Zingend en gongend en klinkend ijs. Opgestapt aan de zuidkant bij het strandje en heel voorzichtig naar het noorden gewandeld, naar de molen. Links en rechts gepasseerd door schaatsers, een verdwaald sleetje en verder op het meer een ijszeiler.

Als het nou in juli 2023 extreem warm is, en je zit puffend in de schaduw…. Haal dan deze foto’s er nog even bij, voor wat verkoelende gedachten.

Tekening 4

**Ik hoor gezoem**

Warme trui en pantoffels.
Met kop thee op de bank.
Je kijkt naar het plaatje.
En nog wat langer.
Je sluit je ogen,
spitst je oren.
Je luistert.

Verhip, denk je.
“Ik hoor gezoem.”
Gezoem van bijen en hommels.
als op een lome zomermiddag.
Zachte bries die ritselt in de bladeren.
De zon schijnt,
aangenaam warm.

Je neemt nog een slok thee.

Uitzicht

Als je geluk hebt kijk je vanuit je raam over een tuin, een stukje groen, park of landschap uit. Helemaal mooi als dat ook vanuit je werkplek zo is. Als je bovenstaand plaatje ziet zou je misschien niet meteen verwachten dat dit het uitzicht vanaf mijn thuiswerkplek is. Onder het raam (ooit de voordeur) is een grote bloembak gemetseld, dus de planten komen wel heel dicht bij : santolina, lavendel, witte spoorbloem. Met op de achtergrond, aan de andere kant van het tuinpad, prachtriet misacanthus Kleine Silberspinne en een grote (aangewaaide) egelantier.

Popi – Peer

De peer staat in de top drie van meest gegeven fruit in Nederland, aldus veggipedia. En de meest populaire peer is de conference. Met een rond buikje en een lange slanke hals. Andere makkelijk verkrijgbare peren: de korte dikke Doyenne du Comice en de Gieser Wildeman (een stoofpeer).

Wist je dat peren als de vruchten begint te groeien eerst met de buik omhoog groeien? Pas als de peer steeds zwaarder wordt kantelt ze, en dan hangt de buik beneden en het dunne stuk naar boven.

De eerste handperen werden tegen het einde van de 16e eeuw geoogst in Frankrijk en Italië. De conference is een Engels perenras dat vanaf 1894 is de handel was. De kweker van het ras is de Engelsman T. Rivers uit Sawbridgeworth, Herts. Vanaf halverwege vorige eeuw ook in in Nederland. Een van de eerste aanplanters van het ras in Nederland is de familie Vogelaar in Krabbendijke geweest.

Conference peren groeien het best in een zeeklimaat, dit betekent dat de meeste perentelers in Noord-Holland en Flevoland voorkomen. De peer is net als de appel en de aardbei lid van de rosaceae, de rozenfamilie.

Er zijn veel soorten peren, zie deze lijst, maar die vind je niet vaak in de winkels of supermarkten.

Peer als ontbijt

De peer op de foto ligt te wachten op de juiste rijpheid. We kopen in het seizoen steeds een paar peren die dan in de groentela van de koelkast gaan. Eentje is uitverkoren en ligt op het aanrecht. Elke ochtend wordt de peer van alle kanten bekeken, op evt beschadigingen en of gekke plekjes. De hardheid-zachtheid wordt getest door voorzichtig het dunne stukje bij de steel te bevoelen. Er is een korte tijd dat een peer ‘precies goed’ is . Een dag te vroeg en hij is nog te hard, met beperkt smaak. Een dag te laat en de peer kan te zacht en melig geworden zijn. Op de ‘precies goed’ dag dient de peer als ontbijt. Boven de gootsteen, tegen het druipen van de dan supersappige peer.

Stekhoekje

Onze bijkeuken heeft twee belangrijke functies. 1. het is de plek waar de espresso machine staat en waar we twee x per dag koffie zetten. s Morgens cappucino, s’ avonds espresso. 2. tuin/plant/zaai/stek ruimte. In de vensterbanken en op een stuk van het aanrecht in de bijkeuken, staan dan ook vrijwel altij stekjes in glaasjes water, opgepotte zaailingen, losse zaaddoosjes om nog een beetje in te drogen etc. Normaliter vooral groenige tinten in die hoek., maar vanmorgen zag ik opeens knalrood: de geranium stekjes die ik van de najaarsplantenruil had meegenomen (van Eleen dacht ik) staan al maanden in een glaasje water, de eerste wortels gevormd. En nu opeens bloei!

Kristallen

Met de verwarming laag, en in de slaapkamers bijna uit, is er weer veel meer condens op de ruiten. Als het flink vriest zoals afgelopen nachten dan verschijnen de eerste ijsbloemen.

In de tuin groeien de kristallen op dunne takjes en langs bladranden. En het allermooist, vind ik, op de uitgebloeide zaadhoofden van bloemen, zoals asters, sedum en kaardebol.

Ook in de Hortus Haren een wat verstild beeld. Kristallen over het groen in de Laarmantuin. De halmen van de pijpestrootjes helemaal bezet met ruige rijp en -letterlijk- bevroren in hun beweging. We komen in de Hortus helemaal geen andere wandelaars tegen, ook de reden hebben even een rustig plekje gezocht. Alleen in de Chinese tuin een drietal studenten (?) bezig met een fotoshoot. Het model met kleurige kleding en blote schouders. Brrr…

Auteur: Tineke van der Meij