Tineke van der Meij – Pagina 70

Muggenradar

In februari 2021 schreef ik een blogje over de ingestuurde platte muggen voor een muggenonderzoek van de Universiteit Wageningen. Kort geleden kreeg ik bericht terug over de soort mug die ik had ingestuurd.

De ene was de meest getelde mug van de ruim 4000 inzendingen.

Uw ingezonden mug behoort tot de steekmuggen van het geslacht Culiseta. Muggen binnen dit geslacht blijven gedurende de winter actief. Een van de meest voorkomende soorten binnen dit geslacht in Nederland is de geringde wintersteekmug (Culiseta annulata).

De andere kwam een stuk minder voor en is de soort die malaria kan dragen. Er stond geruststellend bij de muggen momenteel in NL geen malaria parasieten dragen.

Uw ingezonden mug behoort tot de steekmuggen van het geslacht Anopheles. Veel soorten binnen dit geslacht gaan normaal gesproken in de winter in winterrust en zoeken dan een rustig plekje om de winter door te komen.

Uitslag telling steekmuggen van onderzoek februari 2021

In de mail ook het verzoek om nieuwe muggen in te sturen. Uw inzending is extra waardevol omdat u al eerder mee deed. Dan doe ik toch weer een keer mee ! Drie muggen deze keer. Een formulier per mug, met voor elke mug een eigen uniek code. Dit zijn ze.

Mug 1 in de woonkamer gister- 738850
Mug 2 in de slaapkamer vanmorgen – 216862
Mug 3 in de douche vanmorgen – 609107

Heukels 24e druk

*Leni Duistermaat en Henk Boomker in boekhandel Boomker*

Lezing Boomker

Afgelopen vrijdag avond ben ik naar een lezing geweest in onze boekhandel Boomker in Haren. Over de nieuwe uitgave van de Heukels Flora van Nederland met een voordracht van Leni Duistermaat: over de totstandkoming van de nieuwe -24ste- uitgave van de flora. Nieuw is in dit geval begin 2020; de lezing was in maart 2020 gepland, maar dat liep even anders door Corona….
Nu was Leni er wel (en de corona check app ook).

Leni Duistermaat

Leni Duistermaat is als taxonoom verbonden aan Naturalis in Leiden en studeerde ’tropical botany’ en als specialisatie onder andere ‘invasieve soorten’. Leni vertelt dat ze in 2006 -na 6 jaar haar droombaan als taxonoom in Singapore te hebben uitgevoerd- weer naar Nederland kwam. Kort na haar terugkomst sprak ze met Ruud van der Meijden, haar medepromotor, die aangaf dat hij na vier edities van de Heukels Flora te hebben verzorgd op zoek wilde naar een opvolger.
Leni flapte eruit “Dat lijkt me wel wat“. Ruud viel bijna van zijn stoel van verbazing, vertelt Leni. En was tegelijk heel opgelucht. De verbazing was er omdat Ruud bij veel taxonomen had gezien dat ze na een periode in de tropen de liefde voor de eenvoudigere Nederlandse planten en flora hadden verloren. Nee dus. En de opluchting omdat Leni hem wellicht kon opvolgen. De eerste editie uit 1883 was on-geïllustreerd. Na Heukels zelf volgden Wachter, Oostrom en vd Meijden als samensteller. En nu als vijfde: Leni. Met hulp van vele anderen, vertelt ze, zoals Esmee Winkel, een geweldig botanisch tekenaar.

24ste druk

Na allerlei commissie en besluiten kon Leni aan de slag. Vaak zat er 5 tot 7 jaar tussen verschillende edities, nu bijna 15. De flora bevat een aantal nieuwe hoofdstukken en bij planten is nu ook benoemd of ze invasie zijn. Of giftig. Als het ging om (wijzigingen in) Nederlandse plantennamen dan moest dat altijd langs een speciale commissie. Het was keuzes maken, zegt Leni.

Als voorbeeld noemt ze de ganzenvoet. Zou ze alle geslachten (groepen die allemaal van elkaar te onderscheiden zijn) apart beschrijven? Of alleen de kale ganzenvoet of de klierganzenvoet of de nerfganzenvoet of de spiesganzenvoet. Leni koos er in dit geval voor alle geslachten te beschrijven. Maar bij wikke en lathyrus heeft ze dit weer niet gedaan omdat het onderzoek bij deze planten nog niet af was; daarvan zijn de de nieuwste inzichten nog niet verwerkt.
Of: wat is een soort? Er zijn meer dan 20 definities of ‘concepten’ die beschrijven wat een soort is! Planten die met elkaar kunnen kruizen noemen we een soort. Maar wat als een plant niet kruist zoals de paardenbloem. Dat is een plant zonder vader: alleen vrouwelijke klonen. (wist ik niet!)

En nu is ie dus uit. De 24 ste editie. Een dikke pil. Beetje onhandig was dat er slechts 1 exemplaar van de nieuwe flora in de boekenwinkel was. Verschillende medewerkers dachten van elkaar dat de ander ze besteld had voor de avond van de lezing .
Leni geeft aan dat ze ook de volgende uitgave weer wil begeleiden. Eens kijken hoe lang het duurt voordat die uitkomt.

Tuinbeeldjes in Dessel

Als reactie op het blogje van de pinguïn in Willie’s tuin kreeg ik een foto van Marijke binnen.

Ik lees elke week met veel plezier jouw tuinblog en daarom reageer ik nu ook eens met een foto van beeldje in onze tuin. Het staat een beetje verscholen tussen de astilbe en de herfstasters. Ik wens je nog veel tuinplezier. Groetjes, Marijke.

Tuinbeeldje. Hier nog een tuinbeeldje en ook enkele foto’s van mijn tuin,zoals je kan zien is hij niet zo groot maar ik vind het net groot genoeg voor mij en ik beleef er toch veel plezier aan. De beeldjes heb ik gekregen van buren die ze wegdeden omdat er stukjes van afgebroken waren maar tussen de bloemen zie je er niets van. Ik woon in Dessel, een Belgisch dorp dicht bij de Nederlandse grens in de provincie Antwerpen.

Heukels 6 editie

Vlak voor de lezing over de nieuwste Heukels Flora , editie 24 liep ik nog even naar de kast met tuinboeken. Ik was er van overtuigd dat ik er een in de kast had staan, met een beetje vaalgroene rug. Ooit gekregen uit de voorraad tweede hands tuinboeken van Mieke Dekker, andere tuinliefhebber hier in het dorp. Maar nee, ik kon het boek niet vinden.

Vandaag ging ik, met goed daglicht, nog een keer in de boekenkast kijken. Voor een rijtje boeken stond een klein schilderrijtje in de kast. En ja hoor, daar stond ie natuurlijk achter. Het blijkt de zesde druk te zijn, uit 1915. Dus al ruim 100 jaar oud. De eerste 10 edities zijn door Heukels zelf samengesteld.

Voordat Wolters en Noordhoff in 1968 (Mammoetwet) samen gingen waren ze bijna 100 jaar altijd ruziënde concurrenten, beiden in Groningen. De parel in de Wolters-tak was de Bosatlas, de oudste serie die tot op de dag van vandaag wordt uitgegeven. De Wolters uitgeverij baalde ervan dat het nooit gelukt was een goede flora uit te geven, maar dat kwam na de fusie met Noordhoff in 1968 binnen bereik: Noordhoff bracht de Heukels Flora mee binnen de fusie en dit is nu de op-een-na-oudste serie van de combinatie uitgeverij.
Na een paar naamsveranderingen (eerst ook met Kluwer) en andere eigenaren heet de uitgeverij weer Noordhoff.

Plantenruil najaar 2021

In verband met Corona was de plantenruil van de Wilde planten Tuinkring (IVN afdeling Haren) een aantal keer niet doorgegaan. Maar dit najaar kon het weer, en werd de ruil gehouden in de achtertuin van Willie Bakker. Koud was het niet, maar nat wel. Juist tegen 10 uur begon het te regenen, en de ruil was van 10:30 tot 12:00.

Dus regenbroek aan, laarzen en en paraplu mee. Planten had ik op de vrijdagmiddag ervoor al verzameld en klaargezet in bak en emmer. En met vooruitziende blik had ik ook een lijstje van de meegenomen planten gemaakt.

Dat bleek handig. Want waar de andere keren iedereen eerst naar de plantjes rent om te kijken wat er voor moois bij zit, kwam iedereen nu meteen op de koffie/ thee af, onder het grote afdak bij Willie. Genoeg plek daar, en mooi om elkaar weer even te zien. Met natuurlijk ook zelfgebakken taart: appeltaart of perentaart (met de laatste peren die Willie de dag er voor nog in 1 van de perenbomen ontdekte). Rustig de tijd om het plantenlijstje te bekijken.

En zo werd het meer een reünie en even ‘live’ bijpraten, dan een evenement waar veel geruild werd. Ook prima.

Toen stopte de regen en liepen we een rondje door de tuin. Bijna een park, met alle fruitboompjes en kleine paadjes. En voor de loopeenden een nieuw hok (middelste foto), getimmerd door de zoon van Willie.

Rariteit: pinguïn

Nou kom ik toch al heel veel jaren in de tuin bij Willie, maar deze pinguïn had ik nog nooit gezien. Of ben ik het gewoon vergeten, dat kan natuurlijk ook.
Het lijkt er in ieder geval op dat hij al heel lang zit op dit plekje zit. Met een beetje verbaasde blik, aan de rand van een van de paadjes. Hij lijkt erg op Tux, de mascotte van Linux.

Heb je ook een beeldje, ornament of ander object in de tuin (of bij iemand gezien)? Stuur foto naar me op, en wie weet verschijnt ie in deze rubriek.

Rosa multiflora

Een mooie wilde roos, met heerlijk geurende witte bloemen in de zomer en nu in de herfst een overvloed aan bijna kogelronde oranje botertje. Een prima heester voor ….. een grote en niet al te nette tuin. De groeikracht van deze roos is enorm en als je hem als kleine struik in toom wilt houden moet je verschillende keren per jaar de lange nieuwe groeischeuten afknippen. Of je laat ze wel groeien op een plek waar ze hun gang kunnen gaan. Over een schuur, of zoals bij ons… de boom in.
De veelbloemige roos komt oorspronkelijk uit China, Korea en Japan, maar komt al sinds de 19e eeuw in Europa voor. Wordt vaak gebruikt als onderstam voor andere rozen of om te kruisen met andere rozen.

We hadden nog een klein exemplaar in de tuin die ik jarenlang ‘klein’ heb proberen te houden, aan de rand van het grasveld. Dit jaar maar besloten die er helemaal uit te halen. Dan heb ik weer wat ruimte voor wat anders.

NB. Eef vertelde dat ze in het verleden de lange uitlopers had gebruikt om omvallende planten een beetje te ondersteunen in de loop van de zomer. Je kan er mooie boogjes van maken. Inderdaad mooie buigzame takken. Een probleempje: ze schieten heel makkelijk wortel. Eef is nu al een tijd een gevecht aan het voeren met de overal in de tuin gewortelde multiflora’s.
Zelf maak ik ‘boogjes’ van net afgeknipte en ontbladerde nog groene bamboestengels. Ook mooi buigzaam. Die heb ik nog nooit op ‘wortelen’ betrapt.

Raadplantje – selaginella

Op de plantenruil van de (wilde) planten tuinkring IVN – Haren kwam ik een klein plantje tegen. Meegebracht door Ernst. Dunne mosachtige sliertjes. Ze groeien als een soort tapijt over de grond, heel ondiep wortelend. steeds een stukje verder. De naam wist ie niet. Ik nam er een mee, om op een later moment eens rustig uit te zoeken wat het is.

Enig idee?

Aanvulling 7 november:
het is een selaginella. Gazonmos heet het ook wel. En volgens de oude Heukels flora van 1915 heet het Engels mos.

Zo paars, dat geloof je niet

En toch is dit een echte onbewerkte foto.
Toen ik zaterdagochtend voor onze boodschappen bij de Ekoplaza binnenliep werd ik verrast door de intens paarse kleur van deze bloemkolen. Door de anthocyanen die het bevat, stoffen die je ook in grote hoeveelheden vind in rode kool en bloedsinaasappelen.

Of ze hun kleur behouden na het koken?
Even opgezocht: nee bij koken verdwijnt de kleur (jammer), maar als je ze stoomt schijnen ze hun bijzondere kleur te houden. En ook als je ze rauw eet, als rauwkost. Er zijn ook oranje varianten (met caroteen).

Achtertuin herfst

Boven

Als ik schilder was en ik wilde
de sfeer van herfst vastleggen,
dan zocht ik de verftubes met
gele en oranje verf.
Een kwast met slappe haren
om elegante streken op het doek te kunnen zetten.
En zwart.
Zwart voor de hartjes van de bloemen.

Als ik schilder was, werd dit
mijn herfstschilderij.

Onder

Achter in de tuin, links op de foto zijn de appelboom en meidoorn nog groen. Rechts aan de rand, op halve hoogte, staat een prikkelstruik, een berberis. Met knalrode ’tonnetjes’ van bessen. En over een tijdje verkleurt het blad ook prachtig. Daarna valt het af, terwijl de rode tonnetjes nog weken aan de struik blijven hangen. Op de voorgrond, net links van het midden zie je de donkergroene graspol van de stipa gigantea, die blijft wintergroen. De grote graspol midden in beeld is de molinia ’transparant’. Nu zijn halmen en blad nog groen, over paar weken kleuren de halmen strokleurig en stort het blad van geel via bruin in een grote hoop opgedroogde slierten in elkaar. Als ik dat dan opruim zie je voor een paar maanden niets van deze enorme graspol dat boven de grond uitsteekt. Wel valt op dat er een grote cirkelvormige plek in de border kale grond heeft. Een bijzonderheid in onze tuin. De cirkel ontstaat omdat grootste deel van de zomer de grond beschaduwd wordt door de enorme graspol.

He, idee!
Zal ik nu de ‘rokken’ van de plant optillen en daar een aantal voorjaarsbollen onder zetten….