Categorie: Elders

Als je deze week goed om je heen kijkt zie je overal enorme wolken kleur, de hortensia’s bloeien. En hoe. Dit jaar doen ze het bijzonder goed. Voor de verandering nu eens niet een foto uit eigen tuin, maar uit die van de buren en van mijn moeder. Hortensia’s zijn grote waterslurpers en kunnen behoorlijk last hebben van droogte, als ze net staan te bloeien.

De tweede etappe van ons tuinfietsrondje bracht ons naar de Eshof, de oude begraafplaats in Haren. Prachtige bomen, en een oude bekende die in het poortwachtershuisje woont. Ubel leidde ons rond over een stukje van de begraafplaats, beginnend bij het oudste stukje. Met verhalen bij de bomen die er stonden, en de symboliek van planten die op de grafstenen staan afgebeeld.

De oudste steen hier is van 1890. Op 30 december 1890 overleed Tjeert Pieter Bouwman in Helpman, 12 jaar jong. Helpman was toen nog onderdeel van Haren, nu een zuidelijke wijk van Groningen. Op de steen een afbeelding van een geknakte roos, vaak afgebeeld op kindergraven. Vaak werd een treurboom, een treurwilg afgebeeld. Op de tweede foto zie je (ja, je moet het weten), rechtsonderaan, net naast de stam een klavertje drie, symbool voor de heilige drieenheid (vader, zoon en heilige geest). Op de derde grafsteen uit 1948, zie je een palmtak afgebeeld. OP dit oude deel van de begraafplaats staan ook nog een paar grafmonumenten van eikenhout. De letters zijn niet meer te lezen, en het houdt is behoorlijk verweerd, maar het staat er nog wel na ruim 100 jaar.

Op een doordeweekse dinsdagavond met een groep tuinliefhebbers tuinen kijken. Ooit gestart door mij, toen ik in het bestuur zat van de lokale tuinclub. Het bestaat nog steeds volgens het concept: starttijdstip is bekend, verzamelen op startpunt, verrassing welke tuinen bezocht worden. Een van de huidige bestuursleden rijdt vooraan. Deze keer helemaal mooi, Janneke reed vooraan, en haar zus Anneke achteraan. Er tussen in – beetje schoolreisjegevoel, maar dan wel inmiddels met een vrij hoog grijs haar gehalte- een groep van een vrouw of 20, man of 3.

De eerste tuin was van Bouwien F. Een tuin aan de Rijksstraatweg in Haren, waar ik al vaak langsgereden ben, maar die nooit eerder gezien heb. Aan de straatkant grote struiken en een forse haag. Via de zijingang kwamen we in een tuin. Dit jaar eind juni is de tuin groener dan normaal op sommige plekken, maar volgens Bouwien over een tijdje knalt van de kleuren.
Oorzaak: de vele regen en veel slakken hebben de eerste lichting dahlia’s kaalgeknaagd. Maar inmiddels beginnen de planten van de nieuwe lichting flink te groeien, sommige bossen inmiddels een halve meter hoog. Maar nog geen/weinig bloemknoppen, dus de kleur is nog even groen. Veel dat het er zijn! In alle borders zien we tussen andere planten de dahlia’s. Voorbereiding op een fantastisch kleurenspektakel. Rood en geel, dat is de favoriete kleurencombinatie van Bouwien. Een niet alledaagse combinatie, lekker stevige kleuren. Niet van dat zachte pastelgedoe. Golvende lijnen langs het grasveld, keurig afgestoken. “Daar zit een hoop werk in”, zegt de ene wildere-tuin-tuinier tegen de andere.

In Feikje’s ‘bergtuin’ stond op heel veel plaatsen een vetplantje, uitbundig bloeiend met sierlijke hangende gele bloempluimen. Langs trappetjes, over muurtjes bungelend, maar ook her en der in de borders. Groeit overal, aldus Feikje. Ze pakte een schepje en ‘ropte’ er meteen een paar polletjes uit, voor ons om mee te nemen.

Een paar staan er nu op ons terras in pot. Om van dichtbij te kijken of ze goed aanslaan, en als reminder hoe ze eruit zien. Want we zijn nog op zoek naar de naam. Ik dacht sedum huppeldepup, maar dat is het niet volgens Feikje. In de Nederlandse naam zit iets met ‘goud’, zei ze.

Al even gegoogled op ‘vetplant geel hangend’ en zo, nog niet gevonden. Ik twijfel er niet aan dat ik binnenkort een reactie krijg van een lezer die schrijft: die ken ik, dat is <naam van de plant, nader in te vullen>.

Gister met Jitske op tuinbezoek geweest bij Feikje.
Na een flinke fietstocht, goed dertig kilometer, via rustieke Groningerplaatsjes als Groot Wetsinge, Winsum, Rasquert, werden we gastvrij door Feikje ontvangen. Na een uur met koffie en koek aan de keukentafel op ‘ronde’ door de tuin.

Het huis van Feikje ligt op een deel van een oude wierde (Gronings voor terp), middenin de plaatselijke ijsbaan! Nou ja, af en toe ijsbaan, nu een ijsbaanvormig weiland. Wat moet dat een bijzondere ervaring zijn, als honderden dorpelingen rondjes rond je huis schaatsen! Niet dat dat vaak gebeurt, aldus Feikje, lang niet elke winter ijs, en als het echt hard vriest gaan de jongelui uit het dorp liever schaatsen bij het haventje, daar is van alles te doen.

Nog nooit ben ik in de tuin geweest waar de toegang over een 30-40 meter lange houten voetbrug was, die op een paar meter hoogte over de ijsbaan loopt.  Op de eerste foto zie je -op de hoogte van de brug- links de bovenkant van een lantaarnpaal. Langs de leuningen, nu ongeveer tot aan de helft van de brug, de enthousiaste uitlopers van de rambler roos Bobby James. Nog niet in in bloei, maar volop in knop.

Feikje is van huis uit Friezin, maar woont al 36 jaar in dit huis in Groningen. De tuin is helemaal door haar vormgegeven en aangelegd en op onderdelen zelfs ‘gebouwd’. Feikje heeft een in de heuvel gebouwd ‘Hobbit huisje’ voor de kleinkinderen gemaakt, allerlei keermuurtjes, waar de helling wat steil is, veel kronkelige schelpen paadjes, uiteraard ook een moestuin, een kas, trappetjes, een verborgen glijbaan (bofferds, de kleinkids van Feikje, met zo’n oma en zo’n speelomgeving).

Tweede tuin die ik bezocht op een zeer zomers 4 juni was in Sellingen. De tuin van Fer en Gre met een grondoppervlak van 7000 m2. Dit was de eerste keer dat Fer en Gre een groep (we waren met 12) op bezoek hadden in hun tuin. Via een artikel in het tijdschrift Oase (herfst 2015) waren we op het spoor gekomen van deze particuliere tuin. Ruim 10 jaar geleden hadden Gre en Fer het plan opgevat om van het wat saaie ponyweitje bij hun huis een bloemenweide te maken.

Dat kost tijd en geduld.

In de eerste jaren ook hard werken. Eerst de voedselrijke bovenlaag verwijderen, met een grote graafmachine wat relief aangebracht, en een seizoen lang schoffelen en handmatig kweekgraswortels verwijderen. Fer leidde ons enthousiast rond, rondom de weide, en via enkele gemaaide graspaden er dwars door heen.

Op het eerste gezicht bestaat de weide vooral uit grassen. Citaat van Fer uit artikel:

Maar ons, ondertussen geoefend, oog ziet daartussen toch veel soorten kruiden.

Nog niet zoveel kruiden en bloemen als ze zouden willen, grassen hebben, na tien jaar, nog steeds de overhand. Wel staat er 1 exemplaar van een zeer  zeldzame plant die al 90 jaar niet in Nederland gezien was. Voor de veiligheid (of om terug te vinden?) staan daar wat paaltjes omheen. Na de rondleiding, terwijl we in de schaduw van een grote boom, van een kopje thee genoten, wisselden we tips uit. Prima tuinbezoekdagje!

… en die heeft ie nu!
Oorspronkelijk vanuit Delft en nu in Oost Groningen. Vandaag waren we in de tuin van Jan Steenweg in Westerlee met een groepje Wilde Planten Liefhebbers. Na een ontvangst met koffie en thee leidde Jan ons via allerlei kronkelpaadjes, door de 8000 m2 grote tuin. Veel bomen, veel schaduwplanten in aangenaam grote groepen. Groene tapijten, veel bodembedekkers, veel varens. Jan heeft een hele collectie van meer dan 100 epimediums, elfenbloemen. Allemaal bij elkaar verzameld, en bij de epimediums staat een naambordje. Een enkele keer een bordje zonder plant. Dit voorjaar wat minder epimediums. Vrij veel muizen op het terrein en als die holletjes en gangen graven, komen de wortels onder de grond in de lucht te hangen en drogen uit.

Door de hele tuin heen op veel plekken leuke kleine beelden, ook verzameld door Jan. Vaak op een stompje van een boom, een natuurlijke sokkel van ongeveer een meter hoog. Speciaal daar neergezet voor het beeldje, dacht ik eerst. Ik hoorde pas achteraf van 1 van de medebezoekers dat Jan dit voorjaar 200 (!) bomen, voornamelijk meidoorns, uit de tuin heeft gehaald…. Misschien waren die sokkels wel de stompen van de meidoorns. Je zou zeggen dat als er 200 bomen weg zijn dat wel zou opvallen, nee dus. Nog steeds is het beeld van de tuin voor mij een bomenrijke, groene tuin.

Via de weblog van Jan, waar hij ook wat links naar kunstenaars heeft staan, kwam ik uit bij Lut Brackx, een Belgisch kunstenaar. Denk dat minstens 2, maar misschien wel alle drie beeldjes op de foto van hem zijn. Vooral dat stelletje op het bankje vind ik geweldig.

Als je de hierna volgende blogjes leest over onze wandelvakantie in Portugal denk je misschien dat we alleen mooi weer en zon gehad hebben. Steeds blauwe lucht op de foto’s. Dat is een selectie-effect, als het regent/ slecht weer is blijft fototoestel in de rugzak. Toen we op 8 mei vertrokken was het in Nederland 25 graden en zonnig en in Portugal 13 graden en regen! Paar dagen in Lissabon met geregeld buien en op de eerste wandeldag het laatste wandeluur compleet doorweekt. De wandelsokken waren twee dagen later nog niet droog. Daarna werd het wel droog en vaak zonnig en elke dag een graadje warmer, 16- 17, 18, 19, 20, 21, 22 en op vertrekdag 23 graden.

In de algarve, het deel van de atlantische kust, is de cistus ladanifer de plant die we het meest gezien hebben. Op de kliffen en op de groene heuvels iets meer naar het binnenland. Cistussen zover het oog reikt over de groene heuvelen. Deze cistus wordt in het binnenland tot 3 meter hoog, direct aan de kust op de winderige rotsplateaus maar een halve meter, het is een groenblijvende soort met kleverige bladeren.

We dachten eerst dat er twee soorten waren, een met grote witte bloemen en (meestal) vijf heel donkerrode vlekken. En een volledig witte bloemen. Het blijkt echter een en dezelfde soort te zijn!

Deze heester, zonneroosje, hebben we niet alleen gezien, ook geroken. Een kruidig luchtje, beetje eucalyptus-achtig. Heerlijk. De Engelse naam is Gum Cistus. Bloei in mei en juni.

Uit de hars van deze plant wordt labdanum gewonnen. Dit is een ingrediënt dat gebruikt wordt voor produceren van een parfum.

In het voorjaar staat het landschap van Zuid-Portugal in bloei.
Zeeen van wilde bloemen.
Veel geel.
Hoe dichter bij de kust, hoe lager de begroeiing.

NB. Ik heb de gele schermbloem als venkel benoemd, maar misschien is het wel thapsia vilosa, giftig (de wortel).