Tuin – Pagina 17 – 't Groentje

Winterheide

Wil je bloeiende planten in de winter, dan is de winterheide een prima kandidaat. Bloeit van november-december tot aan april, soms zelfs mei. Als er weinig andere bloemen te zien zijn dan zijn de paarse, roze of bijna witbloeiende heuveltjes van de winterheide, erica carnea, mooie blikvangers. En een uitkomst voor vroeg hommels en insecten die op een warme , zonnige winterdag ontwaakt zijn. Andere namen zijn alpenheide of lenteheide. De winterheide is inheems in bergachtige gebieden van Midden-, Oost- en Zuid-Europa, waar de lage heesters groeien in naaldbossen en op stenige hellingen.

Beetje winterhei in onze zijtuin (87) en een uitgebreider stuk in de achtertuin, langs het tuinpad. Op deze plek ook de woonplaats van een nest bruine bosmiertjes die elke zomer in het hart van de plant een grote mierenhoop bouwen. Nu zitten ze diep in de grond.

In de jaren 70 waren ze superpopulair (*) in allerlei heidetuinen, een echt tuin-fashion statement destijds. Sindsdien een beetje in de vergetelheid geraakt.

Heather is the most seventies of plants, aldus Frances Tophill die de gemoderniseerde heidetuinen in RHS Wisley bezoekt. Gardeners World Special van 16 december 2022. Met tussen de verschillende soorten heide ook een aantal stekelige bolvormige yucca’s. Die komen uit een heel andere deel van de wereld, houden van dezelfde soort omstandigheden, en passen er wonderwel bij. Via de youtube link twee regels hiervoor kun je de hele aflevering terug kijken.

IJzel voorspeld

Voor vanavond en vannacht is in heel Nederland code oranje afgekondigd, verwachting ijzel. Morgenochtend goed uitkijken, dan is het wellicht nog glad. Niet voor lang: de temperatuur gaat daarna snel omhoog. Dagtemperaturen naar 8-9 graden, nachttemperaturen naar 4-5 graden. Dat gaat de gemiddelde decembertemperatuur wel een beetje omhoog halen.

*Deze bevroren rozenbottels zijn van dec 2012, dikke laag ijzel toen.*

Uitzicht

Als je geluk hebt kijk je vanuit je raam over een tuin, een stukje groen, park of landschap uit. Helemaal mooi als dat ook vanuit je werkplek zo is. Als je bovenstaand plaatje ziet zou je misschien niet meteen verwachten dat dit het uitzicht vanaf mijn thuiswerkplek is. Onder het raam (ooit de voordeur) is een grote bloembak gemetseld, dus de planten komen wel heel dicht bij : santolina, lavendel, witte spoorbloem. Met op de achtergrond, aan de andere kant van het tuinpad, prachtriet misacanthus Kleine Silberspinne en een grote (aangewaaide) egelantier.

Kristallen

Met de verwarming laag, en in de slaapkamers bijna uit, is er weer veel meer condens op de ruiten. Als het flink vriest zoals afgelopen nachten dan verschijnen de eerste ijsbloemen.

In de tuin groeien de kristallen op dunne takjes en langs bladranden. En het allermooist, vind ik, op de uitgebloeide zaadhoofden van bloemen, zoals asters, sedum en kaardebol.

Ook in de Hortus Haren een wat verstild beeld. Kristallen over het groen in de Laarmantuin. De halmen van de pijpestrootjes helemaal bezet met ruige rijp en -letterlijk- bevroren in hun beweging. We komen in de Hortus helemaal geen andere wandelaars tegen, ook de reden hebben even een rustig plekje gezocht. Alleen in de Chinese tuin een drietal studenten (?) bezig met een fotoshoot. Het model met kleurige kleding en blote schouders. Brrr…

Besjes

We hebben wat extra vetbollen en pindablokken buiten gehangen. Ook zaadjes voor de zaadeters. De bezetters hebben nog genoeg te vinden, hulst, cotoneaster, vuurdoorn. De taxus bessen zijn bijna op. Van de vuurdoorn tussen onze voordeur en het raam van de woonkamer zijn de meeste bessen op; alleen de bessen vlak bij het raam zijn er nog. Die eten de merels altijd het laatst op. Na een ommetje door het dorp (met muts en handschoenen), ook nog even door de tuin. Voordat het al weer donker wordt. Als ik de foto van de ‘verre schuur’ zo bekijk, onder een deksel van begroeiing, dan wordt het toch misschien tijd om in het voorjaar te snoeien. Eigenlijk nadat de bessen op zijn en voordat de vogels erin gaan broeden..

Mosjes

Over de fietsenschuur groeien twee grote rozen. Al het blad is er nu af. Aan de schaduwkant van het dak zijn de dakpannen bedekt met mos. En een laagje rozenblaadjes. Langzaam worden de blaadjes verteerd door allerlei kleine beestjes. De musjes en meesjes komen de beestjes weer halen. Niet al te netjes. Op de grond voor de schuurdeur liggen nu allemaal plukjes mos.

Van Leenii

Na het snoeien van de citroengeraniums een paar weken geleden, zocht ik nog wat achtergrond informatie voor deze enthousiaste geurgeranium. Op de website van Dave, Daves Garden , kwam ik een intrigerende verwijzing tegen naar ene Dirk van Leenen. Een Nederlander die eind 1980 naar de Verenigde Staten verhuisde en daar furore maakte met de verkoop van een citroen geranium Pelargonium citrosum ‘Van Weenii’. meer dan 10.000 planten verkocht hij in korte tijd voor USD 4,99 per stuk. Mooie handel. Hij claimde dat hij een pelargonium graveolens had gekruist met citroengras (cymbopogon nardus). Citroengras is de basis van de citronella olie, die veelgebruikt wordt in insectenwerende middeltjes. Ik heb geprobeerd nog meer informatie te vinden over deze Dirk van Leenen, maar kon weinig vinden.

*Achtertuin 25 sept: een citroengeranium in de vollegrond. Waar?*
Ongeveer in het midden van de foto, links van de hoge gele bloemen, rechts van het varentje, ongeveer onder het vlaggetje aan de waslijn. De hele zomer en herfst een frisgroen bolrond struikje. Nu even niet: de vorst heeft er (bovengronds) weinig van overgelaten. Afhankelijk van verloop van de winter kan ie na snoei in het voorjaar weer uitlopen. In ieder geval genoeg stekmateriaal binnen.

Later bleek het trouwens een broodje aap te zijn. De plant was gewoon een geurgeranium, met een geur die sterk lijkt op citronella. Uit onderzoek bleek dan minder dan 0,09 procent citronella in de plant aanwezig was. Bij de experimenten gingen muggen gewoon op de plant zitten en mensen in de buurt van citroengeraniums werden niet minder gestoken dan mensen die verder weg zaten. Toch wordt het verhaal van de vermeende muggenwerendheid nog steeds veel verteld. Op sommige websites staat er bij ‘vermeend’, maar op de meeste sites waar je de planten kunt kopen wordt het woord weggelaten.

Ik heb inmiddels weer 10-15 stekjes in een glaasje water staan. Volgend jaar zijn dat mooie planten. Zou ik dat ook eens gaan verkopen met een mooi verhaal…. de geurgeranium ‘van der Meijii . Die geen muggen verjaagt, maar wel ijsberen.

Kwartet pad

Allerlei paadjes in de tuin.

Uitgedunde trosjes

Vanaf een afstand is de rosa multiflora, halverwege onze achtertuin, nog steeds oranje gekleurd. In de zomer bloeit de enthousiaste roos met prachtige witte bloemen, met eerst een heel lichtgele tint. In trosjes. Dat betekent dat ook de bottels in trosjes aan de struik verschijnen. Heel vol in het begin. En naarmate het jaar vordert steeds verder uitgedund. Langzaam aten pikken de vogels alle botteltjes weg. In het voorjaar , voor het blad opnieuw uitloopt, staan er allemaal trosjes van steeltjes aan de struik. Geen bottel meer te zien. Nu nog even genieten.

Toppen

Als je in de bergen woont, dan zie je soms Alpenglühen. De toppen van de bergen zijn nog door de laagstaande zon oranjerood aangelicht. In het dal is het al donker. Gistermiddag hadden we in de achtertuin ‘grashalm-glühen’ . De zon verlichtte nog net de bovenste witte pluimen van het prachtriet, Misacanthus ‘Kleine ‘Silberspinne’. Normaal zijn de pluimen zilverwit, maar in de lage herfstzon zijn z overgoten met een tintje oranjeroze. De bomen in de houtwal op de achtergrond staan nog volop in blad (19 november). Je hebt kans dat ze na twee koude nachten met een paar graden vorst opeens snel hun blad laten vallen. Dat is dan het moment om de greppel in de achtertuin schoon te maken. En de blaadjes voor de laatste keer dit jaar van het grasveld af te vegen.