Categorie: Elders

Vorige week insprireerde een blogje met foto van een meisje met gieter Groentje-lezeres Janny om mij een mail te sturen met foto’s van heel bijzondere gieters. Te zien op de tentoonstelling Middeleeuwse tuinen. Aardse paradijzen in oost en west, 1200-1600. in het Museum van Oudheden in Leiden. Tot 1 september kun je er naar toe.

Meer informatie ook in dit NRC artikel. Daar kun je ook lezen waar het woord pleurechante vandaan komt 🙂

De duimgieter, bovenste foto, dompel je in emmer water of slootje en als ie vol is sluit je de tuit aan de bovenkant af met je duim. Onderin zitten allemaal gaatjes en als je steeds je duim even van de tuit afhaalt loopt het water mooi gedoseerd eruit. Duim er weer op, gieten stopt.

Deze foto’s kreeg ik van neef Norbert. De moestuin, een horizontale lelie en dochter Jo die er voor zorgt dat alle plantjes zorgvuldig bewaterd worden. En zo’n roze gieter is helemaal mooi.

Marcel de chauffeur reed met twee routeplanners (een voor auto’s en een voor vrachtauto’s) naar de laatste tuin van de dag. Hij was daar nog niet eerder geweest. Bridge nursery heette het, bij Napton, en vlak voor de kwekerij was een heel oud stenen bruggetje over een kanaaltje.

En daar paste de bus eigenlijk niet over… Maar ja, smalle wegjes, slingerend er naar toe, achteruit paar km was ook geen optie. Dus heel voorzichtig centimeter voor centimeter erover heen. Het insteken in de oprit van de kwekerij bleek ook nog een hele toer. Allemaal gelukt.

We werden hartelijk onthaald door Christine en Philip, die hier in 1997 op een kaal stuk zware kleigrond zijn begonnen. Ben en Julie waren als helpers ingeschakeld en voorzagen ons van thee, koffie en heerlijk zelfgebakken cakes. Voldoende toiletgelegenheid, ook een composttoilet. Die wilde ik natuurlijk proberen.

Christine vertelde over de aanleg van de tuin en kwekerij. Over de vette klei, en moeizaam bewerken. Christine verontschuldigde zich voor de lelijke plastic potten en korven die her en der in de tuin stonden om de planten te beschermen: ze hadden het laatste jaar enorm last van konijnen.

Veel plantjes te koop, bijna eind van de reis, medereizigers gingen los. Okk wij een plantje. Jitske een calamagrostis (gras), kk het mexicaans madeliefje.

In veel tuinen in Engeland zagen we de sysiryngium, iris achtig blad en bloemen van het zachtste geel. In de kwekerij had Christine een variant met bont blad te koop. Maar ik heb het niet zo op bont blad. Of ze de effen groene ook had? Ik was de tweede die daar om vroeg. CHristine zei dat ze haar klanten probeerde deze plant uit het hoofd te praten, na de bloei worden de bladeren zwart. Maar, als we echt wilden…. ze pakte een schepje en stak wat zaailingen uit. Een paar van die zaailingen staat nu in Haren in een potje.

Achter op het terrein van de tuin en kwekerij was een huisje, daar wonen Christine en Philip. Ze maken zich wel wat zorgen over de toekomst. De kwekerij was hun droom, vanuit het niets opgebouwd. De jaren beginnen te tellen, en geen van de kinderen wil de kwekerij overnemen…
Terug in de bus, genoten we nog na van het warme onthaal en de hartelijkheid van dit Engelse echtpaar.

Een bustochtje verder naar Upton House and Gardens. Beheerd door de National Trust. De parkeerplaats was een flink stukje buiten de tuin en we kregen een “coach host” toegewezen, een vriendelijke Engelse dame die ons uitlegde hoe we bij huis en tuin konden komen (onderhoud aan de toeganngsweg) en die tijdens ons hele bezoek beschikbaar was voor vragen.

De moerastuin was afgesloten, je kon er wel omheen lopen maar mocht er niet in. Ook van buiten veel te genieten. We bleven er een hele tijd zitten.

Het huis zelf was ook opengesteld voor de bezoekers. Om onder andere de kunstcollectie te bekijken van de familie Bearsted, rijk geworden bij Shell.

The Cotswolds, echt Shakespeare country. Midden in ligt Stratford-upon- Avon, woonplaats van Shakespeare en bussen vol toeristen. We bezochten (kaartjes met tijd-slot erop) Anne Hathaway’s Cottage, het huis waar Anne, later vrouw van William- opgroeide. Oorspronkelijk een klein huisje, later -voor die tijd- een fors huis, met vele kamers. De tuin er bij viel wat tegenn, misschien ook omdat er zoveel mensen waren.
De gids die ons in kleine groepjes door de cottage leidde, was helemaal onder de indruk van he historie van het pand, en zei vol verering dat op deze plavuizen de groot dichter zelf had gelopen.
Wij nu ook.

In een soort koepel van wilgentenen kon je op een bankje zitten en naar geluidsopnamen van enkele sonnetten luisteren die door beroemde mensen werden voorgedragen.

Rond lunch op 20 juni een bezoek aan Stow-on-the-Wold, een marktstadje vol met de typische Cotswolds gele zandstenen huizen. Jitske en ik zochten een pub met ‘garden’, dat een piepklein teraasjes achter de pub bleek te zijn. Helaas geen Ploughmans lunch, maar broodje kon ook. En kleine boekwinkeltjes zijn ook zeer aanlokkelijk. Deze met een super enthousiast boekwinkel-hondje.

In de middag van 20 juni gingen we naar Broughton Grange Estate. Denk dat ik dit de allermooiste tuin van deze reis vond. Zeer enthousiast ontvangen door Andrew, de head gardner, en hond Thornton. Andrew is in de 70-er jaren gestart met tuinieren, als apprentice bij een botanische tuin. HIj stapte over naar kweken, twee jaar in Nederland bij een tomaten kweker. Toen startte hij zijn eigen bedrijf, een snail farm (eetbare slakken). Diverse functies in Zuid Engeland, toen 2 jaar in Londen en drie jaar in de tuin van tuinontwerpster Arabella Lennox (6 x Chelsea garden). Toen hij in 2006 gevraagd werd om head gardner te worden in de Broughton Grange tuyin, twijfelde hij geen moment. Zijn enthousiasme is onverminderd en straalt eraf. Samen met 4 andere full time tuinmensen houden ze de tuin tiptop in orde.

Het huis was 200 jaar bewoond door de Morell familie, en werd in 1992 gekocht door de baas van de bank of Scotland. Ze hadden tijd en geld, en in 2000 werd Tom Stuart Smith (!) ingehuurd om een moderne ommuurde tuin te ontwerpen. Na een prachtige Chelsea Flower Show tuin van Tom, was ik ooit van plan zo’n TSS border te maken. Nooit van gekomen trouwens. Zijn opdracht was:

Design a contemporary modern walled garden that embraces the landscape.

Wat is dat mooi geworden. Verschillende niveaus, veel zachtgeel en paarsblauwe tinten. De tuin is 1 hectare groot, loopt langzaam de heuvel af, via trappen aan beide zijden. De ommuurde tuin loopt in drie terrassen omlaag, Elk met een eigen thema, en met open zicht op het zuiden, op het landschap. Op een ervan een mooie spiegelvijver over de volle breedte.
Broughton Grange is een van de belangrijkste hedendaagse prive tuinen in Engeland. Mooie combinaties van taxus en vaste planten en grassen.

• 

• 

• 

• 

• 

Ik wandel weer even door de tuin, als ik de foto’s zie….

In (Engelse) tuinen wordt vaak gezegd dat je het landschap om de tuin heen moet lenen (borrowed landscape). Dat is bij de tuinen van Upton Wold geweldig gelukt. Vanuit het huis, of vanaf het terras kijk je tussen twee taxus hagen over een biljartlaken gazon heen naar…. een prachtig golvende vallei vol wilde bloemen. Geen weg of menselijk bouwsel in beeld. WAt een rust, wat een uitzicht. Daar kan geen fotobehang tegenop.
Adembenemend mooi, en zeker 15-20 minuten van de 1,5 uur in deze tuin hebben we gewoon gekeken naar dit mooie landschap.

Waar deze tuin bijzonder in was is het gebruik van doorkijkjes, veel groen, gaten in heggen -als een raam- waar door je een glimp van het volgende deel van de tuin kon zien, veel hoogteverschillen, veel groen. Geen ‘long borders’ hier, wel een forse moestuin, in gebruik. En kippetjes die rondliepen.

• 

• 

• 

• 

De bijnaam van de tuin Upton Wold is ’the hidden garden’, de verborgen tuin, verborgen in het landschap. Het huis is uit de 17e eeuw, de tuin is door de huidige bewoners, Mr. and Mrs. Bond aangelegd.

Minpunt aan deze tuin, of eigenlijk aan de mensen die we tegenkwamen: Niet aardig. De dame die ons ontving, knorde nors dat ze de driver wel even van zijn geld zou ontdoen en dat er geen WC was. Ze was niet van plan welke uitleg dan ook te geven, en liep meteen weer weg. Tja, en een bus met veelal dames, van middelbare leeftijd (plus) en geen toilet…. das lastig, dus diverse dames hebben een ommetje gemaakt door de walnootboomgaard.
Pracchtig aangelegd, met graspaden erdoor heen.

In de moestuin kwam ik de eigenaar tegen. What do you think of my garden? vroeg ie. Leuk, dacht ik, een praatje aanknopen, maar het bleek een rethorische vraag. Meneer keerde me de rug toe en liep weg. Huh?

Na twee hele hete dagen in het begin van de week was het donderdag opeens bewolkt en net onder de 20 graden. Perfect wandelweer, dus een etappe van de pronkjewailroute meegepikt. Van Boerakker naar Grijpskerk.

De woensdag van de tuinreis begonnen we in het plaatsje Bourton-on-the-hill, bij Bourton House. Een statig huis, origineel van eind 16e eeuw, en begin 18e eeuw herbouwd. Laatste 300 jaar ziet het huis er van buiten ongeveer hetzelfde uit.
De tweede helft van de 20ste eeuw werd het huis 5 of 6 maal doorverkocht, niemand bleef er lang en de tuin raakte in verval. In 1983 werd het gekocht door Mr. and Mrs. Paice, die de tuin stukje bij beetje lieten restaureren. Vanaf 1987 is de tuin ook open voor publiek.

De entree tot Bourton House Garden is via de Tithe Barn, een oude schuur, uit 1570. Vroeger kwamen de mensen/ boeren uit de omgeving hier hun belasting (tithe) betalen. Nu een mooi rustiek gebouw, waar ook het winkeltje is, en voldoende ruimte om met een flinke groep binnen koffie of cream tea te nuttigen. Mooi als slecht weer lokatie, of als het heel warm is, of als je gewoon even wilt uitrusten.

We spraken een jongeman aan die een grote buxusstruik aan het snoeien was. Of hij (al) veel last had van de buxus rups. Nee eigenlijk niet erg, ze deden niets aan de bestrijding. Af en toe een rups, maar geen grote schade. Hopen dat dat zo blijft, want er is erg veel buxus in deze tuin, in strakke rechte vormen, maar ook zwierig, zoals op de middelste foto. Daarnaast veel taxus hagen. Zes weken per jaar zijn we er mee bezig, zei hij, met het snoeien van de hagen. Niet in 1 stuk gelukkig, maar in delen.
Ik vroeg of ie geen last had van buxus die na het snoeien verschroeide in de zon. Nee, we snoeien gewoon niet als de zon schijnt.